Χρειάζεται υπεράσπιση ο πολιτισμός;;

Μια συγκρατημένη θλίψη για το κλείσιμο του ιστορικού βιβλιοπωλείου της Εστίας την οποία εξέφρασα με άλλο σημείωμα. Με αφορμή αυτό ακριβώς, καθώς επίσης και με τις κατά καιρούς κινητοποιήσεις διαφόρων διανοουμένων, καλλιτεχνών και λοιπών πολιτικάντηδων, σκέφτομαι ότι "ο πνευματικός πολιτισμός δεν χρειάζεται υπεράσπιση"! 

• Αλλά θα αναρωτηθεί κανείς τι θα πει "πνευματικός πολιτισμός";;

Ο Σαρτρ αναφέρει μια δική του μαρτυρία (πιθανό γύρω στη δεκαετία του 50), σχετικά με αυτό που είπε ένας νεαρός Σοβιετικός, μπροστά του σε μια δημόσια συζήτηση πάνω στην ποίηση: "Είμαι τεχνικός και έχω ανάγκη την ποίηση για να κάνω σωστά την τεχνική δουλειά μου"! Και τώρα ακόμα, η κουβέντα εκείνη του [τότε] νεαρού Σοβιετικού, ηχεί στ' αυτιά μας χαρμόσυνα θα έλεγα, και είναι μια όμορφη κουβέντα. Ο Ζαν-Πολ Σαρτ, αυτός ο δαίμονας της γραφής και άλλοτε μόνιμος αιρετικός και επαναστάτης, φιλόσοφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και πεζογράφος, έγραφε:
Εμείς οι άνθρωποι του πνεύματος ξέρουμε καλά πως η κουλτούρα δεν χρειάζεται υπεράσπιση. Γιατί, στην πράξη, λέγοντας πως την υπερασπιζόμαστε, τη χρησιμοποιούμε για να δικαιώσουμε τον πόλεμό μας. Γιατί κόντρα σε ποιον θα την υπερασπισθούμε, αν όχι κόντρα στους ανθρώπους; Ακριβώς όμως, οι άνθρωποι δεν είναι εκείνοι που φτιάνουν τον πνευματικό πολιτισμό; Είμαι απ' αυτούς που προτιμάνε μιαν ανθρώπινη ζωή από τον καθεδρικό ναό της πόλης Shartres. Γιατί, αν πεθάνουμε γι' αυτόν, ο καθεδρικός ναός δεν πρόκειται να κάνει ανθρώπους που θα μας αντικαταστήσουν. Και γιατί αν οι άνθρωποι μείνουν κι ο καθεδρικός ναός σωριαστεί σ' ερείπια, μπορούν να ξαναφτιάξουν έναν άλλον... Η κουλτούρα γίνεται από τους ανθρώπους και για τους ανθρώπους.

• Ο πνευματικός πολιτισμός λοιπόν δεν χρειάζεται υπεράσπιση. Ούτε από τους στρατιωτικούς ούτε από τους πολιτικούς... 

Όταν οι στρατιώτες του ιμπεριαλισμού υπερασπίζονται τον Παρθενώνα, στην πραγματικότητα, ο Παρθενώνας υπερασπίζεται τον ιμπεριαλισμό. Η κουλτούρα δεν θέλει προστασία. Την μόνη εξυπηρέτηση που περιμένει, την περιμένει από μας τους διανοούμενους: πρέπει να την αποστρατιωτικοποιήσουμε.
Αφήνω επίτηδες ημιτελείς τις σκέψεις...