Saturday, July 20, 2019

Για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη...

Αποτέλεσμα εικόνας για σχολή των αθηνών ραφαήλ
Η αγάπη μου για τους αρχαίους υπήρχε πάντοτε - από τα μαθητικά μου χρόνια. Γι' αυτό και τέλειωσα το κλασικό λύκειο. Δεν έμενα μονάχα σε όσα διδασκόμασταν. Προχωρούσα ακόμα παραπέρα. Ήταν ένας κόσμος που έπρεπε να εξερευνήσω για να νιώσω ότι σπουδάζω. Μ' άρεσαν τα αρχαία δράματα όλων των συγγραφέων. Μ' άρεσε ν' ασχολούμαι και με τον Πλάτωνα. Δεν μπορω να πω ότι τα καταλάβαινα όλα. Όμως μαγευόμουν να διαβάζω το αρχαίο κείμενο και με τη βοήθεια της μετάφρασης πάλευα να νιώσω τη σκέψη του.



Είναι γνωστά τα βιογραφικά του. Άλλωστε όποιος ενδιαφέρεται ανατρέχει στο διαδίκτυο και τα βρίσκει. Κάποιος θρύλος λέει πως πέθανε  (347 π.Χ.) την ώρα που έγραφε. Η διαδασκαλία του για τις ιδέες, με όλα τα δύσκολα προβλήματά της, ανήκει στην ιστορία της Φιλοσοφίας, κι έχει αφήσει βαθιά τη σφραγίδα της στη σύγχρονή του  και μεταγενέστερη πνευματική ζωή. Οι μαθητές του είχαν με διάφορους τρόπους εκθέσει τις απόψεις του και σήμερα η ερμηνεία των ιδεών του Πλάτωνα έχει δημιουργήσει αντιφατικές θεωρίες. Και οι γνωσιολογικοί στοχασμοί του αποτέλεσαν τη βάση κάθε φιλοσοφικού ιδεαλισμού.

Τα έργα του είναι διάλογοι, που δείχνουν πως το αγωνιστικό πνεύμα του ελληνισμού επιβλήθηκε και στην αφηρημένη έκθεση της ουσίας του κόσμου, έτσι ώστε, παράλληλα με την τραγωδία και την κωμωδία,  η αρχαία ελληνική λογοτεχνία διαθέτει και τη μορφή του φιλοσοφικού ποιήματος. Για την επιβίωση του Πλάτωνα  στον πνευματικό πολιτισμό της Ευρώπης, ο Γκαίτε είχε πει:

"Ο Πλάτων φέρεται απέναντι στον κόσμο σαν ένα πνεύμα που επιζητεί να περάσει λίγο καιρό μαζί του. Δεν ενδιαφέρεται τόσο να τον μάθει, γιατί τον έχει κιόλας από τα πριν κατανοήσει, όσο για να του προσφέρει φιλικά αυτό που έφερε μαζί του. Κι όταν εμβαθύνει στον κόσμο, αυτό γίνεται για να τον γεμίσει με τον εαυτό του κι όχι για να τον εξερευνήσει. Κινείται στα ύψη με τη νοσταλγία της καταγωγής του κι όλα όσα λέει αναφέρονται στο αιώνιο σύνολο: το καλό, το αληθινό και το ωραίο, που θέλει να καλλιεργήσει σε κάθε ψυχή".

Έτσι τον παράστησε κι ο Ραφαήλ στη "Σχολή των Αθηνών", όπου ο Πλάτων με το χέρι σηκωμένο δείχνει τον ουρανό, ενώ δίπλα του ο μεγαλύτερος μαθητής του, ο Αριστοτέλης, ασχολείται με την κατάταξη των εγκοσμίων. Μετά τη λογοτεχνική δημιουργία του Πλάτωνα, ο διάδοχός του, ο  Αριστοτέλης τελειοποίησε μονάχα την έκφραση του λογικού και του ορθολογιστικού και πέτυχε την ακτιβολογία εκείνη που αποτελεί από τότε τη μεθοδολογική βάση της φιλοσοφίας. Με αυτό βέβαια δεν εξαντλείται η επίδραση του Αριστοτέλη πάνω στους μεταγενέστερους, γιατί αυτός ίδρυσε το μεγαλυτδρο διακτικό οικοδόμημα της αρχαιότητας, γενόμενος έτσι, με τον Θωμά τον Ακινάτη και τον Φρίντριχ Χέγκελ, μέλος της φιλοσοφικής εκείνης τριανδρίας της Δύσης, από την οποία αυτή αντλεεί το σύνολο των φιλοσοφικών της γνώσεων.

No comments: