K.Π. Καβάφης: Ο Οιδίπους

K.Π. Καβάφης

Ο Οιδίπους

Εγράφη έπειτα από ανάγνωσιν περιγραφής της ζωγραφιάς

«Ο Οιδίπους και η Σφιγξ» του Γουστάβου Μορώ.

Επάνω του η Σφιγξ είναι πεσμένη με δόντια και με νύχια τεντωμένα και μ’ όλην της ζωής την αγριάδα... 

Ο Οιδίπους έπεσε στην πρώτη ορμή της, τον τρόμαξεν η πρώτη εμφάνισή της — τέτοια μορφή και τέτοιαν ομιλία δεν είχε φαντασθή ποτέ έως τότε.

Το 20 εκφραστικά λάθη που συχνά κάνουμε όλοι!

Ο σωστός εκφραστικός λόγος δεν είναι απαραίτητος μόνο για να δίνει κύρος στον ομιλητή, αναφορικά με το ακαδημαϊκό του επίπεδο, αλλά και για να γίνονται τα λεγόμενά του κατανοητά από τους ακροατές.

Δικαιώνεται ο Σαίξπηρ! Το δεντρολίβανο ενισχύει τη μνήμη

Μια νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει ευρήματα προηγούμενων ερευνών για τις ευεργετικές ιδιότητες του δεντρολίβανου για την εγκεφαλική λειτουργία και ειδικότερα τη μνήμη. Η ανακάλυψη ίσως βοηθήσει στην προσπάθεια θεραπείας ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα μνήμης.

Oι 100 καλύτερες ατάκες του κινηματογράφου

Oι καλύτερες μένουν για πάντα στην ιστορία. Oι πιο αξιομνημόνευτες ατάκες του κινηματογράφου, εκείνες που βγήκαν από τα χείλη μεγάλων σταρ και τις επανέλαβαν με κάθε ευκαιρία οι σινεφίλ όλου του κόσμου, συγκεντρώθηκαν και εκτιμήθηκαν από το American Film Institute, το οποίο οργάνωσε μία λίστα με τις εκατό καλύτερες.

Η αντίσταση του αναγνώστη

The Reader Painting by Ferdinand Hodler

Ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ, αντισταθείτε. 

Μιχάλης Κατσαρός 

ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ*

Αφορμή ετούτων των σκέψεων στάθηκε ο απόηχος του θορύβου που προκάλεσε το βιβλίο των Σόκαλ και Μπρικμόν για τη σκοτεινότητα των σύγχρονων Γάλλων στοχαστών, απόηχος που έφτασε και στις δικές μας εφημερίδες. Το θέμα, βέβαια, δεν είναι καινούργιο, απλώς το επίμαχο βιβλίο τού έδωσε μια νέα ώθηση.

Η γοητεία των «δύσκολων» έργων τέχνης

• Θεωρήθηκαν απρόσιτα όταν εμφανίστηκαν, σήμερα είναι δημοφιλή και καλοδεχούμενα

Εκείνο που προκαλεί απορία σε μια γενιά, γίνεται προσιτό στην επόμενη· έτσι, τουλάχιστον, φαίνεται. Εχοντας δεχθεί πολλές επιθέσεις όταν πρωτοπαρουσιάστηκε το 1955, το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμουελ Μπέκετ τώρα γεμίζει ασφυκτικά την αίθουσα του Theatre Royal Haymarket, ένα θέατρο που συνήθως συσχετίζεται με λαμπερές αναβιώσεις έργων του Οσκαρ Γουάιλντ και του Νόελ Κάουαρντ.

Με αφορμή τον "Λόρδο Τζιμ" του Τζόζεφ Κόνραντ

ΗΤΑΝΕ γεροδεμένος, γύρω στο ένα κι ογδόντα - ίσως και κομματάκι πιο κοντός - κι όταν τον έβλεπες να προχωράει ολόισια καταπάνω σου, με τους ώμους κυρτούς, το κεφάλι σκυμμένο μπροστά και το βλέμμα διαπεραστικό, ελαφρά συνοφρυωμένο, σου θύμιζε ταύρο που επιτίθεται. Η φωνή του δυνατή και βαθιά· στο φέρσιμό του μια πεισματάρικη αδιαλλαξία που, ωστόσο, δεν είχε τίποτα το επιθετικό, αλλά έμοιαζε να ξεπηδάει από μέσα του αυθόρμητα, γιατί στρεφόταν πρώτα απ' όλα ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό κι ύστερα σ' οποιονδήποτε άλλον.

Παρέα με τον Ντοστογιέφσκι!!!

ΜΕΤΑ από μια μακρά περίοδο ενασχόλησης με αλλότρια, νομίζω ότι καλύτερα είναι ν' ασχολούμαι με τα διαβάσματά μου. Κι αυτό έχει σχέση με το γεγονός ότι η κοινωνία αργεί ν' αλλάξει, πάει τόσο αργά που νιώθει κανείς ότι δεν κινείται. Κι αυτό είναι λυπηρό. Πάντα νόμιζα ότι στα δικά μου χρόνια θα υπάρξουν τρομερές αλλαγές. Αλλά εις μάτην...

Για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη...

Η αγάπη μου για τους αρχαίους υπήρχε πάντοτε - από τα μαθητικά μου χρόνια. Γι' αυτό και τέλειωσα το κλασικό λύκειο. Δεν έμενα μονάχα σε όσα διδασκόμασταν. Προχωρούσα ακόμα παραπέρα. Ήταν ένας κόσμος που έπρεπε να εξερευνήσω για να νιώσω ότι σπουδάζω. Μ' άρεσαν τα αρχαία δράματα όλων των συγγραφέων. Μ' άρεσε ν' ασχολούμαι και με τον Πλάτωνα. Δεν μπορω να πω ότι τα καταλάβαινα όλα. Όμως μαγευόμουν να διαβάζω το αρχαίο κείμενο και με τη βοήθεια της μετάφρασης πάλευα να νιώσω τη σκέψη του.

Παιδιάστικο το ερώτημα περί Θεού...

ΕΠΕΙΔΗ συμβαίνουν σημεία και τέρατα στην καθημερινή μας ζωή, νιώθουμε την ανάγκη να στρέψουμε το βλέμμα και το νου στο άπειρο και ν' αναρωτηθούμε αν υπάρχει Θεός! Βασανιζόμαστε από συνανθρώπους, από τα δεσμά του κράτους και τους νόμους, από τα καιρικά φαινόμενα... Θα θέλαμε φυσικά να υπάρχει κάποια δύναμη, να μας ακούσει και να βάλει τάξη στην ακαταστασία της γης και του σύμπαντος.

Κατεβαίνουν τρεκλίζοντας οι μνήμες...

ΚΑΘΕ βράδυ κρατώ τα χαλινάρια του νου για να μην ξεφύγει κι αρχίσει ξανά τις αναπολήσεις. Και διαβάζω ακατάσχετα και γράφω ό,τι με κεντρίζει. Και οι λέξεις πέφτουν στην τύχη τις περισσότερες φορές, σύμφωνα με τον ακατάστατο ρυθμό της μνήμης που δεν λέει να σωπάσει, παρά την προσπάθεια που καταβάλλω. Έτσι λοιπόν κατεβαίνουν τρεκλίζοντας οι μνήμες και κάπου-κάπου με πιάνουν απ' το λαιμό και με σφίγγουν...

Το ανεύθυνο πολιτικο-δημοσιογραφικό κατεστημένο

Παρακολουθούσα το πρωί σε μια τηλεοπτική εκπομπή του Σκάι τον παρουσιαστή Γιώργο Αυτιά να επιμένει να βγάλει ειδήσεις από τον υπουργό Αδωνι Γεωργιάδη. Ο υπουργός βιαζόταν, αλλά ο Αυτιάς δεν τον άφηνε να απομακρυνθεί. Ο υπουργός ενέδιδε και ο παρουσιαστή συνέχιζε να κάνει ερωτήσεις, οι οποίες ουσιαστικά ήταν ανούσιες.

Τέσσερις-πέντε μέρες πέρασαν αφότου ανέλαβε η νέα κυβέρνηση και δεν είναι δυνατό να υπάρχουν ειδήσεις. Ο πρωθυπουργός έδωσε ένα περίγραμμα των επόμενων κινήσεων της κυβέρνησής του κι εμείς θα περιμένουμε ν' ανακοινώσουν τα πρώτα μέτρα. Όμως τα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι έχουν την εντύπωση ότι πρέπει μαζί να διαμορφώνουν το πολιτικό τοπίο και μαζί με τους υπουργούς να παίρνουν αποφάσεις. Ένας άλλος δημοσιογράφος έγραφε με παράπονο ότι τηλεφωνεί σε υπουργούς κι αυτοί δεν σηκώνουν το τηλέφωνο!

Οι περισπούδαστες αναλύσεις δίνουν και παίρνουν σε κάποιες ανόητες βραδινές εκπομπές και οι βαθυστόχαστοι δημοσιογράφοι προσπαθούν απεγνωσμένα να ερμηνεύσουν τα λόγια των υπουργών και του πρωθυπουργού. Αλλά είναι και οι πολιτικοί, είτε του κυβερνητικού κόμματος είτε της αντιπολίτευσης που βιάζονται να δώσουν το στίγμα μιας κοινωνίας που σκέφτεται πολιτικά. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι.

Η χώρα μας έχει αρκετά ταλαιπωρηθεί και είναι γνωστό ότι για την άθλια κατάσταση που επικρατεί  τα τελευταία χρόνια μεγάλη ευθύνη έχει το πνευματικώς ανεύθυνο πολιτικο-δημοσιογραφικό κατεστημένο, το οποίο πλέον κυρίαρχα και μονοπωλιακά προσδιορίζει το φρόνημα του ελληνικού πληθυσμού. Οι Έλληνες δεν αντιμετωπίζονται από το πολιτικοδημοσιογραφικό σύμπλοκο παρά ως ψηφοφόροι και ως εφημεριδοαναγνώστες ή τηλεθεατές/ακροατές. Και όπως συχνά συμβαίνει μετέρχοναι μέσα πονηρά για να τους διεγείρουν για να τους κερδίσουν. Και δυστυχώς το πετυχαίνουν. Όσο πιο έξαλλη είναι μια εφημερίδα ή έξαλλες είναι οι ραδιοτηλεοπτικές ειδήσεις, τόσο μεγαλύτερη απήχηση έχουν. Επίσης όσο αμετροεπής είναι ένας πολιτικός, τόσους περισσότερους ψήφους κερδίζει.

Ξέρω ότι κάποτε οι υπουργοί μιλούσαν όταν είχαν κάτι να πουν ή έδιναν συνεντεύξεις σε τακτά διαστήματα στο υπουργείο όπου προσέρχονταν οι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι, κι έκαναν ανακοινώσεις για τη δράση του υπουργείου τους. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια οι -κυρίως τηλεοπτικοί- δημοσιογράφοι απαιτούν επικοινωνία με τους υπουργούς όποτε θεωρούν ότι πρέπει να ενισχυθεί η τηλεθέαση.
'
Δεν υπάρχει πλέον δημόσιος τόπος για τον συνετό και έμφρονα πολίτη, που οφείλει ν' αποσυρθεί...

Ο κόσμος των πόλεων...

ΣΕΡΑΓΕΒΟ, ΓΥΡΩ ΣΤΟ 1906. Πόλη όπου διασταυρώνονται οι επιρροές, ανακατεύονται οι πολιτισμοί και συγκρούονται οι διαφορετικές αντιλήψεις και οι τρόποι ζωής. Οι ανθρωποι όμως από τις διάφορες εθνότητες, τις πίστεις, τις επαγγελματικές τάξεις και τις κοινωνικές ομάδες έχουν ένα κοινό γνώρισμα: όλοι θέλουν λεφτά κι όλοι πάλι επιθυμούν περισσότερα απ' όσα έχουν. Βέβαια, υπάρχει ένα μεγάλο μέρος φτωχών ανθρώπων, που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα κι η ζωή τους δεν είναι άλλο από μάταιες ελπίδες κι αδάκοπη αναζήτηση χρημάτων. Αλλά κι από κείνους που κάτι έχουν, ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται, ο καθένας τους επιθυμεί περισσότερα πράγματα και καλύτερα απ' αυτά που έχει.

Οι ξεπεσμένοι Έλληνες...

ΜΙΑ ΛΟΞΗ ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ γλίστρησε αργά από τη θύρα μέσα στο δωμάτιο, χαϊδεύοντας το πολύχρωμο ψηφιδωτό του δαπέδου και θερμαίνοντας διαδοχικά τις κοκκινωπές σάρκες του σκοτεινού τραγίσιου θεού, τις λευκότερες κνήμες μιας κοντινής νύμφης και τα πράσινα διακοσμητικά μοτίβα που τους τριγύριζαν. Σε λίγο σκαρφάλωσε το σκαλιστό πόδι του τραπεζιού και πλαγιοδρόμησε κατά τους ώμους του άντρα που καθόταν και διάβαζε ανέμελος, με τη ράχη γυρισμένη στη θύρα και στο φως της. Από κει προχώρησε κι άγγιξε το σωρό παπύρους που γέμιζαν ακατάστατα το τραπέζι, καθώς ο μελετητής τους συμβουλευόταν κάθε τόσο κρατώντας σημειώσεις.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ ΕΡΝΕΣΤΟ ΦΑΝΤΑΖΙΑ...

Ben Goossens, Love and sorrow

[...] ΣΤΙΣ δώδεκα ακριβώς το μεσημέρι μιας μισοπεθαμένης μέρας σηκώθηκε ένας Σιρόκος στο κτήμα, πέρασε σαν χάδι από πάνω του και συμμάχησε με τη νωχέλειά του. Σύντομα, πήρε τη σκυτάλη η Όστρια, που δυνάμωσε λίγο για να μεταφέρει υγρασία και κόκκους άμμου από τη νότια έρημο Το προσωπικό του κτήματος χασμουρήθηκε μέσα στην επιπλέον αδράνεια που του προκάλεσε.

Ζούμε μια περιπέτεια που δεν έχει προηγούμενό της...

ΔΕΝ ΞΕΡΩ αν μπορούμε να μετρήσουμε ένα οποιοδήποτε πρόβλημα του καιρού μας με τα μέτρα που ίσχυαν ίσαμε χτες. Η εποχή μας είναι μια κινούμενη άμμος. Κάτι επιδεινώνεται σταθερά. Νομίζω ότι είναι πλάνη να πιστεύουμε στο προηγούμενο της Ιστορίας, ότι δηλαδή ζούμε σ' ένα νέο κύκλο πολιτισμού που έχει τις αναλογίες του στα περασμένα.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΤΗ ΝΑΝΑ...

[...] Παρ' όλ' αυτά, μέσα σ' όλη αυτή την πολυτέλεια, ανάμεσα σε όλους αυτούς τους θαυμαστές, η Νανά έπληττε θανάσιμα. Είχε στη διάθεσή της από έναν άντρα για κάθε λεπτό της νύχτας, και λεφτά να ξεχειλίζουν ακόμα κι απ' τα συρτάρια της τουαλέτας της, πεταμένα μαζί με τις τσατσάρες και τις βούρτσες. Δεν την ικανοποιούσαν όμως όλα αυτά, και ένιωθε ένα κενό μέσα της, σαν μια ρωγμή, που την έκανε να χασμουριέται.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΕΚΡΕΣ ΨΥΧΕΣ...

[...] Είτε θέριζαν, είτε δεμάτιαζαν, είτε συγκόμιζαν, αν η δουλειά γινόταν κοντά του, τα μάτια του πλανιόνταν στα μάκρη· αν η δουλειά γινόταν σε απόσταση, το βλέμμα του αναζητούσε πιο κοντινά αντικείμενα ή παρατηρούσε μια καμπή του ποταμιού, όπου ένα ψαροπούλι με κόκκινο ράμφος και πόδια περιδιάβαινε τις όχθες. Κοίταζε με περιέργεια το πουλί που, κρατώντας στο ράμφος του ένα ψάρι που είχε πιάσει, έδειχνε ν' αναρωτιέται αν θα το κατάπινε ή όχι, ενώ παρακολουθούσε μακρύτερα ένα άλλο ψαροπούλι, που δεν είχε, εκείνο, πιάσει ακόμα ψάρι, αλλά παρατηρούσε κι αυτό τον πιο τυχερό σύντροφό του. Ή πάλι, με μάτια κλειστά και το πρόσωπο γυρισμένο ψηλά, προς τα ουράνια μάκρη, ανάσαινε την ευωδιά του κάμπου, άκουγε τα κελαϊδήματα των πουλιών, όταν, από παντού, τόσο από τα ουράνια όσο κι από τη γη, ενώνονται σ' ένα αρμονικό κόρο. Τ' ορτύκι ξεφωνίζει το τρίλλισμά του μέσα από τη σίκαλη· ο ερωδιός στενάζει μέσα στα χόρτα· από πάνω του πιπίζει και τιτιβίζει ένα σμήνος αμπελουργοί· η μπεκάτσα βελάζει καθώς σηκώνει φτερό· ο κορυδαλλός σφυρίζει, χαμένος μέσα στο φως, ενώ το κράξιμο των γερανών που πετούν σχηματίζοντας τρίγωνο στα ύψη, αντηχεί σα σάλπισμα. Μια συναυλία ξεχύνεται ολόγυρα. Δημιουργέ! Πόσο υπέροχα είναι τα έργα σου μέσα στη φύση, μακριά από τις δημοσιές και τις μεγάλες πόλεις!

• ΝΙΚΟΛΑΪ ΓΚΟΓΚΟΛ, ΝΕΚΡΕΣ ΨΥΧΕΣ. Μετάφραση Α. Μοσχοβάκη, εκδόσεις Γαλαξία 1965

https://www.facebook.com/nikos.lagadinos/posts/10214169711387011?notif_id=1561880246423131&notif_t=feedback_reaction_generic

Ποίηση, μουσική, ερμηνεία!!!

Ἐπιφάνια, 1937

Τ᾿ ἀνθισμένο πέλαγο καὶ τὰ βουνὰ στὴ χάση τοῦ φεγγαριοῦ
ἡ μεγάλη πέτρα κοντὰ στὶς ἀραποσυκιὲς καὶ τ᾿ ἀσφοδίλια
τὸ σταμνὶ ποὺ δὲν ἤθελε νὰ στερέψει στὸ τέλος τῆς μέρας
καὶ τὸ κλειστὸ κρεβάτι κοντὰ στὰ κυπαρίσσια καὶ τὰ μαλλιά σου
χρυσά· τ᾿ ἄστρα τοῦ Κύκνου κι ἐκεῖνο τ᾿ ἄστρο ὁ Ἀλδεβαράν.

Μπουκάλι με γράμμα στο τρικυμισμένο πέλαγος...

ΓΡΑΦΩ, γράφεις, γράφει... Όλοι γράφουν! Όλοι είναι δημοσιογράφοι, συγγραφείς, γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί, οικονομολόγοι... Όλοι έχουν συνταγές σωτηρίας. Είναι ν' απορεί κανείς πώς ενώ υπάρχουν τόσοι πολλοί κοσμοδιορθωτές, ο κόσμος πάει από το κακό στο χειρότερο!

Βλέπουμε όμως ότι έχουμε να κάνουμε με ένα κοινωνικό σώμα που έχει μεταβληθεί σε νευρόσπαστο και ζει στην παραζάλη. Σα να έχει χαθεί ο μπούσουλας. Αυτό το κοινωνικό σώμα μοιάζει μ' εκείνον που πνίγεται και παλεύει να πιαστεί από τα μαλλιά του. Υπάρχει σύγχυση φρενών, πολλή ασυναρτησία, πνευματικός νεοπλουτισμός, παιδιάστικη ξιππασιά, άρπαξε να φας και κλέψε να 'χεις. Κάπως έτσι.

Την ανθρωπότητα την αποτελούν περισσότεροι νεκροί παρά ζωντανοί...

ΣΠΑΝΙΑ συλλογιζόμαστε πως κάθε ατομική μας κρίση εκφράζει την κρλιση μιας ατέλειωτης σειράς νεκρών, που μας άνοιξαν το δρόμο και που αναπνέουν μέσα μας. Με την έννοια τούτη περίπου έλεγε ο Αύγουστος Κοντ ότι την ανθρωπότητα την αποτελούν περισσότεροι νεκροί παρά ζωντανοί.

Όταν διαλέγω μια στάση απέναντι σ' ένα γεγονός, όταν αντιδρώ απέναντί του συνειδητά ή ασύνειδα, πολύ περισσότερο όταν προσδιορίζω τη μελλοντική μου συμπεριφορά  στη ζωή,  κι ακόμα περισσότερο όταν αναδιπλώνομαι κι αποφαίνομαι ότι είμαι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος, δηλαδή ότι θα γκρίνω ή ότι θ' απορρίψω, βάζω σε κίνηση το ηθικό σύστημα ενός ολόκληρου πολιτισμού που προϋπάρχει, που τον περιέχω και που με περιέχει.

Ποιο είναι το μυστικό της δυστυχίας του κόσμου;;

ΔΕΝ με νοιάζουν πια οι πολιτικές εξελίξεις. Όποιος και να κερδίσει, μου είναι εντελώς αδιάφορο. Κουράστηκα. Και δεν θέλω να προτρέψω κάποιους προς ένα ορισμένο κόμμα. Και τα κόμματα έχουν τόσα πολλά λάθη που είμαι βέβαιος πως δεν υπάρχει περίπτωση να διορθωθούν στα επόμενα χρόνια - σε όσα δηλαδή μου απομένουν. Το έχω πάρει απόφαση ότι ο χρόνος πρέπει να είναι δικός μου και να τον κάνω ό,τι θέλω. Τρόπος του λέγειν, διότι ο χρόνος μπορεί να είναι δικός μου αλλά μη νομίσει κανείς ότι είναι εύκολο να τον διαθέτεις κατά το δοκούν. Χρειάζονται και κάποιες προϋποθέσεις, τις οποίες αν δεν τις έχεις, τότε είσαι δυστυχής.

Ελευθερία και μεγάλοι πολιτικοί....

Η απλή λογική δεν δείχνει ότι η οικονομική ελευθερία είναι απραγματοποίητη. Δείχνει μονάχα πως έχει τους νόμους της και τα όριά της. Δείχνει και κάτι άλλο ακόμα: πως μόνο από τη στιγμή που θα κατορθώσω ν' ανακαλύψω το σύστημα των νόμων της ζωής θα μπορώ ν' αρχίσω να μιλάω θετικά και για ελευθερία.

Η έννοια αυτή  "περιγράφεται", υπόκειται δηλαδή σε κάποιο σχήμα, διαφορετικά απομένει άμορφη, ανεύθυνη, και τότε αντί να καθηλωθεί, εξανεμίζεται. Είναι ο κινδυνος κάθε ρητορείας απλοϊκής ή ύποπτης γύρω από την ελευθερία. Κανένα κοινωνικό σύστημα δεν την περιόρισε όσο ο εφαρμοσμένος σοσιαλισμός.