Οι δυο αυτές κοινόχρηστες λέξεις είναι γνωστές τοις πάσι. Συνήθως τις βρίσκει κανείς σε κινηματογράφους, θέατρα, μπαρ, τέλος πάντων σε χώρους όπου συχνάζει πολύς κόσμος και μια έξοδος κινδύνου είναι απαραίτητη για το φόβο, λόγου χάρη, μιας ενδεχόμενης πυρκαγιάς ή κάποιου απροσδόκητου περιστατικού που θα ήταν βλαπτικό για τους ανθρώπους. Θεωρούσα, λοιπόν, ότι σε όλα τα κτίρια των πόλεων θα έπρεπε να υπάρχει έξοδος κινδύνου, αλλά κάτι τέτοιο φυσικά θα ήταν υπερβολή, αφού οι πολυκατοικίες των πόλεων μια κύρια είσοδο έχουν κι αν υπάρχει και μια πόρτα μικρή, αυτή οδηγεί σε αδιέξοδο.
Uscita di sicurezza είναι ο πρωτότυπος τίτλος στα ιταλικά του βιβλίου του Ινιάτσιο Σιλόνε [Ignazio Silone] και στα ελληνικά ΕΞΟΔΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ που κυκλοφόρησε το 1973 από τις εκδόσεις Γαλαξίας (σε μετάφραση Στέλλας Ανδρικίδη) κι όταν το διάβασα πραγματικά με αναστάτωσε. Το βιβλίο εκείνο, που ηταν μια συλλογή δοκιμίων και κάποιων αυτοβιογραφικών κειμένων, αποτελούσε και μια καυτή μαρτυρία για την "κρίση συνείδησης" και φώτιζε την υπέροχη προσωπικότητα του Σιλόνε.
Ο Σιλόνε υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και εννοείται πως για μια δεκαετία τουλάχιστον έζησε όλες τις περιπέτειες του κινήματος, με ελπίδες, απογοητεύσεις, κατατρεγμούς... Μιλάμε σε μια εποχή που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δρούσαν και τα μεγάλα ονόματα της ευρωπαϊκής αριστεράς όπως ο Γκράμσι και ο Τολιάτι ή ο γάλλος Μορίς Τορέζ.
Κάποια στιγμή, ο Σιλόνε, βαθύτατα απογοητευμένος από την κομμουνιστική εμπειρία, αποσύρθηκε και ρίχτηκε με τα μούτρα στη λογοτεχνία. Έμεινε πάντα ένας μαχητής, ελεύθερος, ανεξάρτητος, υπεύθυνος, αντικονφορμιστής και αποφασισμένος να γράφει μονάχα την αλήθεια, με ειλικρίνεια, αντικρίζοντας με ρεαλισμό την πραγματικότητα, την οποία πάντοτε προσπαθούν να θολώσουν οι επιτήδειοι. Δεν υπάρχει λόγος να ξεκαθαρίσω ποιοι είναι οι "επιτήδειοι". Απλώς δυο κουβέντες: σήμερα είναι το επιχειρηματικό και εκδοτικό κατεστημένο και ιδιαίτερα ο κόσμος των μέσων μαζικής ενημέρωσης που καθημερινά επιζητούν να ποδηγετούν το κοινό τους και να διαμορφώνουν τις πολιτικές εξελίξεις.
Βρέθηκα πολλές φορές σε αδιέξοδο πολιτικό και ιδεολογικό και πάντα σκεφτόμουν την "έξοδο κινδύνου" του Σιλόνε. Η έξοδος από την πολιτική με παραπέμπει σε μια κάποια Κυριακή όπου έπαψα κι εγώ να πηγαίνω στη λειτουργία της εκκλησίας όχι γιατί το δόγμα μου φάνηκε κίβδηλο, αλλά απλώς γιατί ο κόσμος που συγκεντρωνόταν εκεί μου προκαλούσε ανία. Η περιπέτεια της πολιτικής έχει χάσει για μένα κάθε πρωτοτυπία και τούτο διότι βασίζεται στην υποκρισία, στο ψέμα, στη συκοφαντία και στην απάτη. Δεν είμαι απόλυτος κι ούτε ο μοναδικός. Υπάρχουν κι άλλοι που βρίσκονται απ' έξω, υπάρχουν και κάποιοι πολιτικοί που πίστεψαν ότι θ' αλλάξουν τον κόσμο, αλλά είναι εξαιρέσεις σπάνιες.
Το νιώθω ότι υπάρχει μέσα μας κάτι ακαθόριστο που μας κάνει να γινόμαστε είτε συντηρητικοί είτε ανατρεπτικοί. Δεν ξέρω σήμερα ποιος έχει την απελευθερωτική αποστολή του λαού και δεν μπορώ πλέον να πω των εργατών ή των αγροτών ή γενικώς των εργαζομένων. Κάπου όλα αυτά έχουν χάσει τη σημασία τους. Η θεωρία της Ρόζας Λούξεμπουργκ για τον επαναστατικό αυθορμητισμό των εργατών έχει πάει περίπατο, όπως επίσης η θεωρία του Λένιν για τις κινητήριες δυνάμεις της προόδου στη σύγχρονη κοινωνία. Ο Λένιν (1870-1924) έζησε πριν 90 χρόνια και δεν νομίζω να υπάρχει παραλληλισμός εκείνης της εποχής με την δική μας.
Αυτό που νιώθω, είναι ότι ο σημερινός άνθρωπος έχει τα χάλια του. Είναι μια εικόνα θλίψης, και απογοήτευσης. Εγραφε ο Σιλόνε: "Μια εικόνα του σύγχρονου ανθρώπου, που δεν θέλει ν' απομακρυνθεί πολύ από το πρότυπο και ν' αποφύγει το βερμπαλισμό, δεν μπορεί να μην είναι παραμορφωμένη, διχασμένη, τεμαχισμένη, με μια λέξη τραγική.."
No comments:
Post a Comment