ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΟΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΦΩΝΟΙ...

Ο τίτλος του σημειώματος δεν είναι δικός μου. Είναι από ένα μοναδικό κείμενο του Κώστα Ουράνη, ο οποίος μόλις έγινε γνωστός ο φοβερός σεισμός της Κορίνθου το 1928, όντας ανταποκριτής του "Εθνικού Κήρυκος" της Νέας Υόρκης τότε, πήγε με άλλους δημοσιογράφους στην Κόρινθο για να καλύψουν τα γεγονότα που είχαν διαδραματισθεί και ισοπεδώσει την Κόρινθο.

Το κείμενο ανέσυρε ο ιστορικός και ερευνητής [ΙΒΕ/ΕΙΕ] Κώστας Τσικνάκης και σχολιασμένο το παρουσίασε στο Η΄ Διεθνές Συνέδριο Πελοποννησιακών Σπουδών [Κόρινθος, 26-28/9/1008], το οποίο ήταν αφιερωμένο "Στην αιώνια Κόρινθο"

 

Σημειώνει ο Κ.Τσ.:

"Δεν περιορίζεται [ο Ουράνης], όπως θα έκανε κάθε ευσυνείδητος ρεπόρτερ, σε μια απλή εξιστόρηση. Διανθίζει το κείμενό του με συγκλονιστικές περιγραφές. Μεταφέρει αποκαλυπτικούς διαλόγους. Συσχετίζει εύστοχα  το παρελθόν με το παρόν. Κλείνοντας, μέσα στο μουντό κλίμα που κυριαρχούσε, αφήνει μια νότα αισιοδοξίας. Παίρνοντας αφορμή τα ανοιξιάτικα λουλούδια, που είχαν φυτρώσει στα ερείπια της Κορίνθου, επισημαίνει με νόημα ότι ο θρίαμβος της Ζωής είναι διαρκέστερος του θριάμβου του Θανάτου.."

Ο τiτλος της ανταπόκρισης του Ουράνη στην εφημερίδα ήταν "Ο ΜΑΥΡΟΣ ΠΕΠΛΟΣ ΤΟΥ ΟΛΕΘΡΟΥ"!!!

Γράφει:

<<<<… Πτωχή Κόρινθος!! Από της πλέον παρωχημένης αρχαιότητος η μοίρα της είναι να πληρώνη περιόδους γαλήνης και ευτυχίας με τα φρικωδεστέρας των καταστροφών. Δ' αυτήν, το τραγικόν μοιραίον επανέρχεται με επιμονήν και ακρίβειαν ωσάν να την είχεν επισημάνη. Οι άνθρωποι επιμένουν να την κτίζουν και η μοίρα επιμένει να την καταστρέφη. Ήδη η προχθές καταστραφείσα πόλις δεν ηρίθμει παρά πενήντα ετών ζωήν. Καταστραφείσα από σεισμόν είχε κτισθή παρά δυο στρατιωτικών μηχανικών επί τη βάσει αντισεισμικών, ως επίστευαν, σχεδίων. Η ρυμοτομία της ήτο ένα θαύμα πλάτους και ευθείας γραμμής. Καμμία άλλη πόλις της Ελλάδος δεν είχεν τέτοιαν ωραίαν ρυμοτομίαν. Εξ άλλου λόγω των σεισμών ακριβώς, τα πλείστα των οικημάτων είχαν κτισθή μονώροφα και με χώμα. Καμμία όμως από τας προφυλάξεις αυτάς δεν ίσχυσεν. Μία νέα σεισμική δόνησις την κατέστρεψε και πάλιν, όπως θα την ξανακαταστρέψη μετά άλλα πενήντα χρόνια εάν αποφασίσουν να την επανιδρύσουν εις την ιδίαν θέσιν...>>>>

Ο Ουράνης αναφέρει ότι μόλις μαθεύτηκαν τα τρομερά γεγονότα στην πρωτεύουσα, έσπευσε να επισκεφθεί την Κόρινθο μαζί με πολλούς άλλους δημοσιογράφους, τα μέλη του Ερυθρού Σταυρού και δεκάδες Αθηναίων:

<<<<… Το θέαμα το οποίον ανοίγεται στα μάτια μας είναι από εκείνα τα οποία δεν περιγράφονται, από εκείνα τα οποία κανείς δεν δύναται να συλλάβη εάν δεν είδε, κατά τον μεγάλον πόλεμον, τας επαρχιακάς Γαλλικάς πόλεις τας οποίας κατέστρεψαν τα τηλεβόλα των Γερμανών. Μερικοί Αθηναίοι δημοσιογράφοι επαραλλήλισαν την Κόρινθον με την Πομπηίαν. Ο παραλληλισμός αυτός είναι όλως φιλολογικός, δεν στέκει καθόλου δε με την πραγματικότητα. Η Πομπηία είναι μία πεθαμένη πόλις, ακίνητη και παγερά, χωρίς κανένα λείψανο ζωής μέσα στο φως που την περιλούει. Το αίσθημα το οποίον  η θέα της προκαλεί είναι ένα αίσθημα απλής μελαγχολίας, όπως το θέαμα όλων τ5ων πολύ παλαιών πραγμάτων. Αλλά το θέαμα της κατεστραμμένης Κορίνθου έχει μίαν δραματικότητα απερίγραπτον. Θαρρεί κανείς ότι ευρίσκεται προ ενός πεδίου μάχης – μιας τρομεράς μάχης την οποίαν να έδωσεν ο Θάνατος με την Ζωήν. Η Κόρινθος δεν είναι νεκρά. Αλλά και δεν είναι ζωντανή πλέον. Παράδοξον συναίσθημα! Διασχίζομεν μίαν πόλιν της οποίας αι τρεις χιλιάδες οικίαι έχουν καταρρεύσει. Αλλά μέσα στην καταστροφήν αυτήν διατηρείται ακόμα η ζωή, όπως εσταμάτησε την τρομεράν στιγμήν που η πρώτη σεισμική δόνησις έκαμε τους πανικοβλήτους κατοίκους να διασκορπισθούν εις το ύπαιθρον. Οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών, πέσαντες, έχουν αποκαλύψει τα εσωτερικά των, όπως τα φρικαλέα τραύματα τα οποία δέχονται οι ίπποι από τα κέρατα των ταύρων εις τας ισπανικάς ταυρομαχίας τα αφήνουν ασπαίροντα εις την αρέναν με τα έντερα χυμένα έξω. Νομίζει κανείς πως έχει εμπρός του σκηνάς θεάτρου, κλεισμένας  από τις τρεις πλευρές και ανοιχτές προς τον θεατήν. Βλέπετε τα κρεβάτια  και τις γαρδαρόμπες στα ξενοδοχεία, τους τετζερέδες εις τα εστιατόρια, τα στρωμένα τραπέζια φαγητού στα σπίτια. Όλη η τραγωδία της καταστροφής στέκει αποκρυσταλλωμένη όπως την στιγμήν κατά την οποίαν συνετελέσθη.

[…]

 

Από τας τρεις χιλιάδας των σπιτιών που είχε η Κόρινθος μόνον ένα έχει απομείνει ανέπαφον. Όλα τα άλλα, - διώροφας πλούσια σπίτιθα ή χαμόσπιτα καμωμένα από χώμα και ασβεστοχρισμένα, έχουν κατά το πλείστον καταπέσει εις αμόρφους σωρούς. Ό,τι θα έκαμαν μακραί ημέραι κανονιοβολισμών, το τέρας αυτό που λέγεται Σεισμός το επετέλεσε μέσα σ’ ελάχιστα δευτερόλεπτα. Οι κόποι, οι φροντίδες, οι φιλοδοξίες, η εργασία, η περιουσία δεκάδος χιλιάδων ανθρώπων κείνται εις ένα φρικώδες ανακάτωμα πλίνθων και κεράμων! Αι ζημίαι, κατά τους μετριωτέρους υπολογισμούς, υπερβαίνουν τα 500 εκατομμύρια δραχμών, - ποσόν τεράστιον διά μίαν πτωχήν και δεινοπαθημένην Ελλάδα… Το ευτύχημα είναι ότι παρά το μέγεθος των υλικών καταστροφών δεν έχομεν να θρηνήσωμεν και πολλά ανθρώπινα θύματα. Και τούτο οφείλεται εις το γεγονός ότι η μεγαλειτέρα σεισμική δόνησις η οποία κατέστρεψε την Κόρινθον ήτο η Δευτέρα μιάς σειράς τριών δονήσεων. Η πρώτη, η οποία έλαβε χώραν εις τας 9.45΄της εσπέρας εχρησίμευσε ως μία σωτηρία ειδοποίησις…

[…]

Μόλις το έδαφος εσείσθη, ο κόσμος έσπευσε να εγκαταλείψη τας κατοικίας και να προσπαθήση να σωθή εις το ύπαιθρον. Η φυγή αυτή έλαβεν χώρα μέσα εις πλήρη αλλοφροσύνην και πανικόν. Οι άνθρωποι έτρεχαν μέσα εις τους σκοτεινούς δρόμους ως παράφρονες μη γνωρίζοντες πόθεν να εξέλθουν της πόλεως και έχοντες προς στιγμήν χάσει την μνήμην  των οδών. Άκουε κανείς γυναίκας να ορύωνται με υσγτερικάς κραυγάς, παιδάκια να κλαίουν, άνδρας να φωνάζουν καλούντες τους ιδικούς των όπως τους ακολουθήσουν, οι γρηές σταυροκοπούντο και έκαμαν μεγαλοφώνους επικλήσεις  προς τον Άγιον Γεώργιον του οποίου η εορτή  ήτο την επομένων, όλος δε αυτός ο αλλόφρων κόσμος έτρεχε δρομαίως και χωρίς καμμίαν ωρισμένην διεύθυνσιν ενώ γύρω του εξερριζώνοντο τα δένδρα  και κατέρρεαν τα σπίτια εις σωρούς και η γη έτρεμε υπό τους πόδας των… Δαντική αληθώς εικών την οποίαν όσοι έζησαν δεν θα την λησμονήσουν ασφαλώς  εις όλην τους την ζωήν και η οποία τόσον εφόβισε τας ψυχάς των ώστε την επομένην της καταστροφής ευρήκαμεν ολόκληρον αυτόν τον πληθυσμόν της Κορίνθου εις μίαν  κατάστασιν αφασίας, όπως αφού δεχθή κανείς ένα δυνατό τραύμα εις την κεφαλήν.

Αφασίας: είναι η λέξις. Ερωτούσαμεν τους περισσοτέρους και δεν ελαμβάναμεν εις απάντησιν παρά ολιγολόγους πληροφορίας ως εάν η σκέψις των να μην ελειτουργούσε. Δεν άκουε κανείς σχεδόν ούτε οδυρμούς ούτε παράπονα κατά του πεπρωμένου. Οι μεγάλοι πόνοι είναι άφωνοι, είπε κάποιος…>>>>

ΥΓ. Με αφορμή τον καταστρεπτικό σεισμό στο μακρινό μας ΝΕΠΑΛ...