ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΛΙΘΙΝΟΣ

Μέρα μνήμης και μεγάλης περισυλλογής η σημερινή. Χρειάζεται να μας προβληματίζει όλους. Το ίδιο ερώτημα, πενήντα περίπου χρόνια μετά, εξακολουθεί να αιωρείται. Πώς μπόρεσε μια ολιγάριθμη ομάδα μεσαίων αξιωματικών να καταλύσει τόσο εύκολα τους δημοκρατικούς θεσμούς και να επιβάλλει ένα επαχθές καθεστώς που επιβίωσε για μία επταετία; Οι απόψεις για το ζήτημα διίστανται.

Άσχετα από τις απόψεις που διατυπώνονται ένα πράγμα είναι βέβαιο. Η Δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 αποτέλεσε από τις μελανότερες περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας. Συνιστούσε σοβαρή οπισθοδρόμηση από τις προσπάθειες ανόρθωσης της χώρας, ύστερα από τις μεγάλες περιπέτειες των προηγούμενων δεκαετιών. Ακόμη και σήμερα ρίχνει βαριά τη σκιά της στα πράγματα της χώρας.

Η ιδεολογία των πρωτεργατών της αποτελούσε ένα συνονθύλευμα φασιστοειδών ιδεών. Οι πηγές της, προσαρμοσμένες βέβαια στα τότε δεδομένα, πρέπει να αναζητηθούν σε ανάλογες ιδέες που αναπτύχθηκαν την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει την κίνησή του, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος παρομοίασε τον ελληνικό λαό με ένα σοβαρά πάσχοντα ασθενή, ο οποίος έχρηζε άμεσης χειρουργικής επέμβασης. Προς αυτήν την κατεύθυνση, ισχυρίστηκε, στόχευε η επέμβαση της ομάδας του.

Στις 27 Απριλίου 1967, στην πρώτη κιόλας συνέντευξή του προς τους αντιπροσώπους του Ελληνικού και του  Ξένου Τύπου, τόνιζε σχετικά: «Μη ξεχνάτε όμως, κύριοι, ότι ευρισκόμεθα προ ενός ασθενούς, τον οποίον έχομεν επί της χειρουργικής κλίνης, και τον οποίον εάν ο χειρουργός δεν προσδέση κατά την διάρκειαν της εγχειρήσεως διά της ναρκώσεως επί της χειρουργικής κλίνης, υπάρχει πιθανότης αντί διά της εγχειρήσεως να του χαρίση την αποκατάστασιν της υγείας, να τον οδηγήση εις θάνατον. Αυτή είναι εκ προοιμίου η απάντησις την οποίαν θα αναμένατε εάν, ομιλούντες περί δημοκρατίας και ελευθερίας, μνημονεύσητε τους περιορισμούς. Οι περιορισμοί είναι το δέσιμον του ασθενούς επί της κλίνης διά να υποστή ακινδύνως την εγχείρησιν».

Λίγες μέρες αργότερα, στις 4 Μαΐου 1967, σε ανακοινώσεις του προς τους Αντιπροσώπους των Αθηναϊκών Εφημερίδων, συνεχίζοντας τις ιατρικές αποφάνσεις του, συμπλήρωνε: «Βεβαίως αντιλαμβάνομαι ότι είσθε ο σύνδεσμος με την κοινήν Γνώμην με την οποίαν ευρισκόμεθα ημείς την στιγμήν αυτήν εις κάποιαν τυπικήν αντίθεσιν, και τούτο διότι ως χειρουργοί είμεθα υποχρεωμένοι να εξουδετερώσωμεν τους τιναγμούς και τους κραδασμούς που κάμνετε εις το χειρουργικό μας κρεββάτι ως απαιτούντες να εκφράσετε ελευθέρως τα αντιλήψεις σας. Δεχθήτε εν πάση περιπτώσει ότι έχετε υποχρέωσιν να σεβασθήτε την σοβαρότητα της εγχειρήσεως και να μας βοηθήσετε, με την πεποίθησιν ότι μετ’ ολίγον θα σας δώσωμεν την ευχέρειαν να μας κρίνετε, διότι πιστεύομεν ότι ουδείς αλάθητος».

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός ως προς το ζήτημα της λεπτής χειρουργικής επέμβασης που χρειαζόταν να αναληφθεί, προκειμένου να αποκατασταθεί η υγεία του ασθενή, ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος σε νέα συνέντευξή του προς τους Έλληνες και τους Ξένους Αντιπροσώπους του Τύπου, την 1η Μαρτίου 1968: «Το μαχαίρι θα κόψη οπωσδήποτε το σάπιο, έστω και αν πονέση ο ασθενής, έστω και αν πονέση και ο χειρουργός. Είναι το άλφα και το ωμέγα της προσπαθείας μας. Η προσπάθεια θα φθάση εις το τέλος της. Δεν πρόκειται να παραμείνη καθ’ οδόν. Ό,τι χρειάζεται να γίνη, διά να φθάσωμεν εις τον αντικειμενικόν σκοπόν, θα γίνη, και δεν θα ορρωδήσωμεν προ ουδενός».

Σε άλλο σημείο της ίδιας συνέντευξης, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο για το Βασιλικό Κίνημα που είχε εκδηλωθεί στις 13 Δεκεμβρίου 1967, γεγονός που οδήγησε στην εξορία πολλούς αξιωματικούς αλλά και σε αποτάξεις και αποστρατείες άλλους, περιέγραφε λεπτομερώς τον τρόπο της εγχείρησης: «Δεν ξεύρω αν έχετε παρακολουθήσει εγχείρησιν, αλλ’ ο χειρουργός δένει και τα δύο χέρια, και το αριστερόν και το δεξιόν, διότι, όποιο και αν κινηθή, κάνει κακόν εις την εγχείρησιν. Το ίδιο εκάναμεν και ημείς. Και οι κύριοι αυτοί συνάδελφοι, τέως συνάδελφοί μου, τέως και αυτοί τέως και εγώ, είχον αρχίσει να κινούνται, Διά να μη κόψωμεν λοιπόν με το νυστέρι και κανένα αδίκως, τους εστείλαμεν να παραμείνουν κάπου, όπου υπάρχει καθαρός αέρας και δεν επηρεάζονται από το περιβάλλον».

Δύο εβδομάδες μετά, στις 15 Μαρτίου 1968, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος σε δηλώσεις τους προς τους Εκπροσώπους του Ελληνικού και του Ξένου Τύπου αναφέρθηκε αναλυτικά στο νέο Σύνταγμα. Κατά τη διάρκεια των δηλώσεων, για μία ακόμη φορά, επανήλθε στο προσφιλές θέμα του: «Η Επανάστασις θα πραγματώση τους σκοπούς της και θα τους πραγματώση φέρουσα εις πέρας την εγχείρησιν, όπως ο χειρουργός εις την τράπεζαν. Διότι εάν δεν επιτύχη η εγχείρησις, ο ασθενής θα αποθάνη. Έστω και αν πονέση ο άρρωστος, έστω και αν κλαίουν οι φίλοι του, η Επανάστασις θα επιτύχη του σκοπού, διά τον οποίον έγινε, διότι πιστεύει ότι αυτό σημαίνει την ζωήν του Ελληνικού Λαού, σημαίνει την ζωήν της Ελλάδος, και διά την ζωήν της Ελλάδος και μόνον αγωνιζόμεθα».

Την περίοδο που ακολούθησε, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ακούραστα εξακολούθησε να παρουσιάζει ιατρικές γνωματεύσεις για πάσχοντες ασθενείς. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα πέρασαν επτά χρόνια

Ο ακρωτηριασμός των ανθρώπινων μελών, συνηθισμένη τιμωρία των παραβατών στις μεσαιωνικές κοινωνίες, εκσυγχρονίστηκε, όπως διαπιστώνουμε, από το Δικτατορικό Καθεστώς. Έτσι, αυτοαναγορεύτηκε σε γιατρό, για την παρακολούθηση και την επούλωση των πληγών όσων διαφωνούσαν με τις επιλογές του. Το χειρουργικό νυστέρι αναλάμβανε πλέον σημαντική δράση για την αποκατάσταση κάθε βλάβης. Ιδίως εκείνης, των πολιτικά ανήσυχων.

Οι λεπτές χειρουργικές επεμβάσεις διάσωσης ασθενών, που είχε κρίνει το Δικτατορικό Καθεστώς πως υπέφεραν και έχρηζαν αποκατάστασης, είχαν ξεχαστεί για δεκαετίες. Μόνο ως ανέκδοτα αναφέρονταν στις κατά καιρούς συζητήσεις για να περιγραφεί μια θλιβερή περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας.

Με αφετηρία την τελευταία οικονομική κρίση επανήλθαν όμως δυναμικά στο προσκήνιο. Με μία διαφορετική, ωστόσο, σημασία. Του ξεκαθαρίσματος λογαριασμών με τους πολιτικούς αντιπάλους.

Η αρχή έγινε από τις πλατείες όλης της χώρας, όπου συνωθούνταν οι κάθε είδους αγανακτισμένοι. Κοινή απαίτηση όλων, ασχέτως ιδεολογικών αφετηριών, το «τσεκούρι σε κάθε προδότη μνημονιακό».

Τις λεπτομέρειες των ανατριχιαστικών εκτελέσεων ανέλαβαν να αποσαφηνίσουν οι αγανακτισμένοι της Πλατείας Συντάγματος. Και υπήρξαν αρκούντως αποκαλυπτικοί ως προς τις μεθόδους που έπρεπε να ακολουθηθούν.

Ήταν εκείνο το χρονικό διάστημα που, το πάνω μέρος της πλατείας είχαν καταλάβει οι ακροδεξιοί και οι κάθε είδους θρησκόληπτοι, και, το κάτω μέρος της πλατείας, οι αριστεροί διαφόρων αποχρώσεων, στην πλειονότητά τους οπαδοί του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αρκετά συχνά, τα δύο μέρη ενώνονταν σε ένα εκρηκτικό σύνολο, με αποτελέσματα που δεν μπορούν να περιγραφούν με λέξεις.

Η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση και η συγκρότηση Κυβέρνησης από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και τους Ανεξάρτητους Έλληνες, δύο Κομμάτων που πρωτοστάτησαν δυναμικά στις κινητοποιήσεις εναντίον των δήθεν μνημονιακών δυνάμεων, πρόσφερε τη δυνατότητα να μετουσιωθούν σε πράξη οι επαγγελίες των αγανακτισμένων των πλατειών.

Ο τρόπος αντιμετώπισης των αντιφρονούντων συγκεκριμενοποιήθηκε λίγες μέρες πριν με τον πλέον επίσημο τρόπο. Ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Βούτσης, απευθυνόμενος στους βουλευτές των κομμάτων της Αντιπολίτευσης, οι οποίοι εκφράζονταν αρνητικά για την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική, τους προειδοποίησε με μειλίχιο ύφος: «Το μακρύ σας χέρι στην επικοινωνία και την κατασυκοφάντηση του λαού, των κινημάτων και των πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς, θα κοπεί από την ρίζα του…».

Η ανάγνωση και μόνο του υπουργικού λόγου προκαλεί αποτροπιασμό. Πόσο μάλλον να τον βλέπεις και να τον ακούς να εκφέρεται, συνοδευόμενο μάλιστα από το απαραίτητο κούνημα του δεξιού δείχτη. Περισσότερο σαν απειλή φαίνεται, και μάλιστα αυστηρή, προς κάθε αντιπολιτευόμενο την κυβερνητική πολιτική.

Ο Νίκος Βούτσης δεν αφήνει πολλά περιθώρια για τον τρόπο ακρωτηριασμού του χεριού κάθε αντιφρονούντα. Θα γίνεται, έτσι διατείνεται, από τη ρίζα. Είναι, πάντως, άδικος. Δεν πρέπει να υπάρχουν διαβαθμίσεις στην εκτέλεση του μέτρου; Να προβλέπεται, λόγου χάρη, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακρωτηριασμός από τον καρπό;

Φαίνεται ωστόσο πως προβληματίζεται έντονα για τα αποτελέσματα της κίνησής του. Για να τον διευκολύνω, με βάση τις φτωχές ιατρικές γνώσεις μου, θα του πρότεινα: ο ακρωτηριασμός του χεριού να γίνει σύρριζα. Και, για να μην υποφέρει ο ασθενής κατά τη διάρκεια της λεπτής εγχείρησης, πρέπει να υπάρξει νάρκωσή του. Ακριβώς όπως γνωμάτευε ο μέγας χειρουργός Γεώργιος Παπαδόπουλος. Έτσι μόνο αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά και τελειωτικά η «γάγγραινα της αμφισβήτησης».

Ποιος ισχυρίζεται ότι ο Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια, ο διαβόητος επικεφαλής του μηχανισμού ασφαλείας και των μυστικών υπηρεσιών του Ιωσήφ Στάλιν, που υπήρξε από τους εμπνευστές των στρατοπέδων της Γκουλάγκ και ευθύνεται για τον θάνατο εκατομμυρίων αντιφρονούντων στη Σοβιετική Ένωση, δεν εξακολουθεί να έχει πιστούς οπαδούς στην Ελλάδα του 21ου αιώνα;