ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΠΕΘΑΜΕΝΩΝ!!!!!

Τρεις μέρες ήσαν αρκετές για να ξαναδώ με άλλη ματιά αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία μας κι ένιωσα μια βαθιά απογοήτευση για την κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει, για τις κακές σχέσεις που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ μας, για το άθλιο παρόν και το άγνωστο μέλλον μας… Αλλά πόσο άθλιο είναι το δικό μας παρόν;;; Είμαστε με αλυσίδες ή χωρίς αλυσίδες. Είμαστε φυλακισμένοι ή ελεύθεροι να επιλέγουμε τη δυστυχία μας;;; Πώς θα βγούμε από την κρίση – σώοι και σοφότεροι ή άρρωστοι και περισσότερο οργισμένοι;; Ποιοι θα είναι οι εχθροί μας πλέον – οι πολιτικοί, οι μεγάλες δυνάμεις, οι αγορές ή εμείς οι ίδιοι;;; Μακριά λοιπόν από την τύρβη της αθηναϊκής καθημερινότητας αναζήτησα ένα ξεχασμένο βιβλίο…

Ούτε κι εγώ θυμάμαι πότε προμηθεύτηκα ένα βιβλίο του Ντοστογιέφσκι και το είχα παρατημένο στη σκονισμένη βιβλιοθήκη του χωριού. Μιλώ για τις «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων». Ίσως μερικοί από τους φίλους μου να το έχουν διαβάσει, αν και στην εποχή μας δύσκολα ο φιλομαθής αναγνώστης ανατρέχει σε μυθιστορήματα άλλων εποχών, που τυχαίνει να είναι και πολυσέλιδα. Μονάχα κάποιος που θέλει να οικειωθεί τη συγγραφική μαεστρία του μεγάλου Ρώσου θα αφιερώσει χρόνο για να διαβάσει τους πεζογραφικούς ποταμούς του.

Η πολύχρονη εξορία του Ντοστογιέφσκι στα κάτεργα της Σιβηρίας του είχαν δώσει την ευκαιρία να περιγράψει την εκεί παραμονή του, ανάμεσα δηλαδή σε εγκληματίες και άλλους καταδίκους, απεικονίζοντας την ασφαλώς δυσάρεστη και σκληρή ζωή της τότε Σιβηρίας δίχως μίσος και πνεύμα εκδίκησης κατά του καθεστώτος. Εάν διαβάσει κανείς το βιβλίο του αυτό θα διαπιστώσει ότι στα αντικοινωνικά στοιχεία που βρίσκονταν κουρελιασμένα και αλυσοδεμένα στα κάτεργα ο συγγραφέας ανακαλύπτει μια ανθρώπινη καρδιά. Και φαίνεται ξεκάθαρα πόσο βρέθηκε κοντά τους περισσότερο θα έλεγε κανείς και από εκείνους τους διανοούμενους της Επανάστασης.

Μπορεί κανείς να διακρίνει ένα αισθαντικό γράψιμο και μια πονεμένη αντιμετώπιση των συγκρατουμένων του. Δεν φαίνεται πουθενά να τα βάζει με το καθεστώς και πολύ περισσότερο να το κατηγορεί για τα πάθη του. Οι αναμνήσεις του, λοιπόν, αυτές που δημοσιεύτηκαν την εποχή του Αλέξανδρου Β΄, του επονομαζόμενου και Τσάρου απελευθερωτή, όπως τον είχαν ονομάσει επειδή κατάργησε την δουλοπαροικία, προκάλεσαν εντύπωση στον Τσάρο, που έτσι προχώρησε και σε μέτρα βελτιωτικά της ζωής των καταδίκων. Ωστόσο, ο Ντοστογιέφσκι δεν γύρισε από τη Σιβηρία υγιής, αφού πλέον έπασχε από επιληψία…

Αναρωτιέμαι τι ήταν εκείνο που τον έκανε ανεκτικό απέναντι στο καθεστώς που του είχε στερήσει τόσα χρόνια από τη ζωή του!!!! Ίσως το γεγονός ότι τον βασάνιζε πάντοτε ο εσώτερος  αγώνας της ψυχής και τα έργα του ήταν περισσότερο θρησκευτικά μηνύματα που απευθύνονταν σε διανοούμενους της εποχής του. Τον απασχολούσαν ζητήματα όπως ο φιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός και ο καθολικισμός. Σήμερα αν ζούσε κι έγραφε ένα μυθιστόρημα για την ελληνική πραγματικότητα, δεν ξέρω τι θα μας έλεγε για τη φθορά της ελληνικής κοινωνίας και πώς αυτή η φθορά θα μπορούσε να σταματήσει ή να μεταβληθεί σε αναγεννητική διαδικασία.

Και θα με ρωτήσετε γιατί επικαλούμαι τον Ντοστογιέφσκι και δεν βρίσκω κάποιον συμπατριώτη να το κάνει αυτό!!!! Επειδή απλώς έτυχε να διαβάσω αυτές τις μέρες τις Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων. Θα έφερνα, στην τύχη, ως παράδειγμα και τον δικό μας τον Θεοτόκη ή τον Χατζόπουλο ή τον Θεοτοκά.

Αν θεωρείτε κάποιον ή κάποια που θα μπορούσε  να μας δείξει το δρόμο, ευχαρίστως να τους αποδεχόμουν. Φυσικά δεν αναζητώ σωτήρα ή απελευθερωτή, αλλά έναν δημιουργό που να επισκιάσει όλους τους προηγούμενους, να φωτίσει αξίες και να φτερώσει τις ελπίδες μας.

Κι εμείς σήμερα δεν μπορώ να καταλάβω αν εκτίουμε κάποια ποινή, αν φοράμε αλυσίδες στα πόδια, αν έχουμε καταλάβει την κατάστασή μας, αν γνωρίζουμε τους εαυτούς μας, αν ξέρουμε για ποιο λόγο περνάμε τη ζωή μας από του βελονιού τον κώλο, αν έχουμε εντοπίσει τους εχθρούς μας!!! Αλλά έτσι όπως ζούμε και τρωγόμαστε, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, πλούσιοι και φτωχοί, συντηρητικοί και επαναστάτες και αναρχικοί και αντιεξουσιαστές, χαρούμενοι και λυπημένοι, Έλληνες και αλλοεθνείς, χριστιανοί και μουσουλμάνοι… μοιάζουμε ένοικοι ενός απέραντου νεκροταφείου.