ΜΗ ΦΑΓΩΘΟΥΜΕ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΛΙΘΙΝΟΣ

Ήταν τα τελευταία χρόνια της Απριλιανής Δικτατορίας. Ο φόβος κυριαρχούσε παντού. Κάποιες αχτίδες φωτός ξεπηδούσαν ωστόσο ξαφνικά και αναθέρμαιναν προς στιγμή τις πλακωμένες ψυχές.

Αυτά τα συναισθήματα προκάλεσε η κυκλοφορία το 1972 του δίσκου «Ιθαγένεια». Η μουσική ήταν του Γιάννη Μαρκόπουλου και οι στίχοι του Κ. Χ. Μύρη. Όλα τα τραγούδια ερμήνευε με το δικό του, ανεπανάληπτο τρόπο, ο Νίκος Ξυλούρης.

Άκουσα για πρώτη φορά τον δίσκο στην Αθήνα, όπου είχα έλθει για λίγο καιρό, εκείνο το καλοκαίρι. Το συγγενικό μου πρόσωπο, φρόντισε προηγουμένως να κλείσει τα παράθυρα του σπιτιού του για κάθε ενδεχόμενο. Ο κίνδυνος του χαρακτηρισμού για τις ιδέες σου ήταν υπαρκτός.

Από όλα τα τραγούδια, περισσότερο με είχαν συγκινήσει «Τα χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί». Συγκλονίστηκα από τη μουσική και την ερμηνεία. Κυρίως όμως από τους στίχους του Κ. Χ. Μύρη (φιλολογικό ψευδώνυμο του Κώστα Γεωργουσόπουλου). Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ζήσιμος Λορεντζάτος έχει πει πως είναι ό,τι σημαντικότερο γράφτηκε μεταπολιτευτικά στην Ελλάδα.

Αρκετές δεκαετίες πέρασαν από τότε. Ο δίσκος, που φρόντισα να αγοράσω τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, έλιωσε από τη μεγάλη χρήση. Το συγκεκριμένο τραγούδι το έχω ακούσει εκατοντάδες φορές. Πάντα, ωστόσο, μου προκαλεί την ίδια συγκίνηση. Μόλις το ακούω, σταματώ κάθε συζήτηση και το αφουγκράζομαι. Διάφοροι άλλοι, γνωστοί τραγουδιστές, προσπάθησαν να το ερμηνεύσουν αλλά η πρώτη εκτέλεση του Νίκου Ξυλούρη παραμένει μοναδική και αξεπέραστη.

Τις τελευταίες μέρες, που ο τρόμος είναι ζωγραφισμένος στα μάτια όποιου συναντώ και επιχειρώ να ανοίξω συζήτηση μαζί του, φέρνω συχνά τους στίχους του τραγουδιού στο μυαλό μου.

Ιδιαίτερα μια στροφή του, στην οποία περιγράφονται με μοναδικό τρόπο στιγμές που ζούμε και σήμερα:

«Μεγάλωσαν τα γένια μας, η ψυχή μας αλλιώτεψε

αγριεμένο το σκυλί γαβγίζει τη φωνή του,

βοήθα καλέ μου, μη φαγωθούμε μεταξύ μας».

Σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες απαιτείται ψυχραιμία. Κυρίως, όμως, αυτοσυγκράτηση. Οι διαχωρισμοί των πολιτών, που με ευθύνη της Κυβέρνησης σχεδιάστηκαν και χαράχτηκαν εδώ και χρόνια, είναι επίπλαστοι. Δεν οδηγούν πουθενά. Αν συνεχιστούν, ας μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Στο βάθος του δρόμου, μας περιμένει όλους η ίδια τύχη: η καταστροφή από την οποία θα αργήσουμε πολύ να συνέλθουμε.

Παρά τις διαφωνίες μας, δεν μας χωρίζουν ουσιαστικά πράγματα. Μας ενώνουν, αντίθετα, η αγάπη για τη χώρα μας και η έγνοια για την προκοπή της.

Με αυτές τις σκέψεις ως αφετηρία ας οικοδομήσουμε με σύνεση, χωρίς πλαστά διλήμματα, που αποδείχτηκαν ολέθρια και κενά περιεχομένου, μια καινούργια εποχή.