"Η επιστήμη μας έκαμε θεούς, πριν προλάβουμε να γίνουμε άνθρωποι..."

ΕΠΕΙΔΗ ΑΡΚΕΤΗ ΦΑΙΑ ΟΥΣΙΑ ΕΧΑΣΑ ΜΕ ΤΑ [ΠΑΡΑ]ΠΟΛΙΤΙΚΑ, παίρνω στροφή και πάω,,, αλλού!!
Ξεφύλλιζα ένα παλιό τετράδιο της μάνας μου, όπου έγραφε δικές της σκέψεις αλλά και σκέψεις άλλων που της άρεσαν. Δεν φανταζόμουν ότι είχε πλατύνει τόσο πολύ τον ορίζοντά της. Ετσι λοιπόν, καθώς γυρίζω τα φύλλα, πέφτει το μάτι μου σε κάτι που γράφει ότι το είχε πει ο Ζαν Ροστάν: "Η επιστήμη μας έκαμε θεούς, πριν προλάβουμε να γίνουμε άνθρωποι...". Εννοείται ότι βλέποντας τα γραμματάκια της μάνας μου, το μυαλό αρχίζει να τρέχει με άλματα και είναι σα να την βλέπω να κάθεται στην πολυθρόνα της και να διαβάζει. Πάντα πάνω στο τραπέζι δίπλα της είχε και ένα τετράδιο, όπου σημείωνε. Ποτέ δεν το είχα κοιτάξει όσο ζούσε. Αργότερα το έψαξα και κάθε φορά που το ξεφυλλίζω και διαβάζω, συγκινούμαι.
Έτσι και τώρα...
 

Ο Ζαν Ροστάν είναι ο [σε κάποιους παλιότερους] πασίγνωστος διάσημος Γάλλος βιολόγος, του οποίου η σκέψη είχε μιαν ευρύτητα και μάλιστα είχε εκδώσει σ' ένα βιβλίο με τίτλο "Ανησυχίες ενός βιολόγου", στοχασμούς και αποφθέγματά του. Έτσι, λοιπόν, είχε να εκφράζει κάποιους φόβους του για την αποτελεσματικότητα της επιστήμης, όταν φάνηκε κάποια στιγμή στην ιστορία μας ότι ο άνθρωπος περίμενε σχεδόν αποκλειστικά τη σωτηρία του από τη θετική επιστήμη. Ανησυχούσε, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι πίστευε στην  ανακοπή της επιστημονικής έρευνας. Ωστόσο διατύπωνε τον σκεπτικισμό του για την εξουσία που έχει αποκτήσει ο άνθρωπος να επεμβαίνει στη φυσική οικονομία και να την διαταράσσει.

"Το ανθρώπινο ον δεν γίνεται να μη φτάσει, αργά ή γρήγορα, στο σημείο να βλέπει τον εαυτό του ως απλό γηγενές υλικό, το οποίο θα προσπαθεί ν' αξιοποιήσει όσο μπορεί καλύτερα, όπως σήμερα προσπαθεί να βελτιώσει την ποιότητα του ατσαλιού ή του ελαστικού..."

"Αύριο θα προγραμματίζουμε  τους στοχασμούς, τα συναισθήματα, θα καταργήσουμε τον κόπο, τον πόνο, τη θλίψη... Όλα θα αποδραματοποιηθούν, τι δράμα!... Τίποτα πια ν' αγαπάς, να σέβεσαι, ν' ανέχεσαι. Δεν θα μπορούμε πια παρά μόνο να μπορούμε: τι αθλιότης!!!"

Το ζητούμενο της "προόδου" ήταν τελικά η εξουσία, η εξουσία πάνω στη Φύση και ο αγώνας είχε ένα σκοπό: να ηττηθεί η Φύση. Κι ο Ροστάν έλεγε: "Αφού πια θα μπορούμε τα πάντα, τι θα την κάνουμε αυτή την παντοδυναμία;;" 

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι νικήσαμε τη Φύση. Μπορεί να λύσαμε πολλά πρακτικά προβλήματα, τη Φύση δεν την νικήσαμε. Το μόνο που καταφέραμε ήταν να καταλάβουμε ότι είναι δύσκολο αν όχι ακατόρθωτο να νικήσουμε τη Φύση. Κι έτσι όλη μας τη μανία τη στρέψαμε πάλι στους ίδιους τους ανθρώπους. Ο απώτατος πρόγονός μας πήρε καταρχήν την πέτρα και την πέταγε στον αντίπαλό του ή στο θήραμά του. Στη συνέχεια όμως άρχισε να επεξεργάζεται την πέτρα για να είναι αποτελεσματικότερο το κυνήγι του. Και σιγά-σιγά έβαλε το μυαλό του να δουλεύει για να καλυτερέψει τους όρους της ζωής του και τα κατάφερε. 

Σήμερα διαπιστώνουμε ότι ξαναγυρίζουμε στην εποχή εκείνη και βλέπουμε ότι ο ένας πετροβολάει τον άλλον και τα οργανωμένα συμφέροντα πετροβολάνε τα πλήθη και οι αγορές, σε μια ευρεία διασταλτική ερμηνεία, δεν μας πετροβολάνε, αλλά μας βάζουν το βρόχο στο λαιμό... Εμείς μπορεί να γίναμε άνθρωποι, κάποιοι άλλοι όμως εξακολουθούν να είναι πρωτόγονοι!!!

Οι σαλταδόροι της πρόκλησης, της σύγχυσης και του χαβαλέ!!!!!

ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΩ για πολλοστή φορά ότι το πολιτικό σύστημα είναι άρρωστο. Δεν είμαι γιατρός αλλά ένας απλός παρατηρητής. Και φυσικά το πολιτικό προσωπικό του πολιτικού συστήματος είναι για τα... μπάζα. Απαξάπαντες είναι για τα μπάζα. Ο καθένας αμολάει την μπαρούφα του κι αμέσως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ αναπαράγουν την μπαρούφα και την βάζουν στην ημερήσια διάταξη κι όλοι δημοσιογράφοι και καλεσμένοι [πολιτικοί, καθηγητές, πολιτευόμενοι, δικηγόροι, οικονομολόγοι κ.ά.] αρχίζουν να μεγαληγορούν και να ωρύονται διότι θέλουν ν' ακουστούν πιο δυνατά και να μείνει στ' αυτιά των τηλεθεατών η δική τους μπαρούφα. 

Τελικά, είμαι πεπεισμένος ότι οι τηλε-δημοσιογράφοι είναι τα χέρια του κατεστημένου. Βάζουν την ημερήσια διάταξη, ξέρουν πολύ καλά ποιοι από τους καλεσμένους είναι σύμφωνοι με τον χαβαλέ, ποιοι φωνάζουν δυνατά, ποιοι κουτσομπολεύουν, ποιοι βρίζουν, ποιοι δεν ενδιαφέρονται για το τελικό αποτέλεσμα μιας οποιασδήποτε συζήτησης. Διότι ούτε οι δημοσιογράφοι ενδιαφέρονται για το συμπέρασμα. Είναι αρκετός ο τζερτζελές. Περιμένει κανείς απ' όλους αυτούς τους τηλε-εισαγγελείς δημοσιογραφική δουλειά;;; Η παραπολιτική στο απόγειό της. Όλα είναι παραπολιτική. Και οι ειδήσεις ακόμα, διότι εκεί όπως έχω ξαναγράψει γίνεται το πρωτοφανές: ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ και επόμενο είναι να προκαταλαμβάνουν την κοινή γνώμη.

Κάποτε ο Πρετεντέρης έβγαλε στο τηλεοπτικό προσκήνιο και στο φως για πρώτη φορά τον Μιχαλολιάκο. Του έδωσε βήμα κι έβγαλε τ' απωθημένα του ο Μιχαλολιάκος. Αυτό πέρασε στην ιστορία σα να μη συνέβη ποτέ. Το ίδιο έκανε και ο Σταύρος Θεοδωράκης που πήγε στα γραφεία της Χρυσής Αυγής και συνεντευξιαζόταν με τον Μιχαλολιάκο, πίνοντας καφεδάκι με την κούπα της Χρυσής Αυγής, και μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα συνεντευξιαζόταν με την τραγική μάνα. Τον Μιχαλολιάκο τον πλασάρανε τηλεοπτικά πάρα πολλοί δημοσιογράφοι και μετά τα γεγονότα όλοι μάζεψαν την ουρά τους. Το πρόσχημα πάντα είναι ότι ο δημοσιογράφος κάνει τη δουλειά του. Προχτές ο Χατζηνικολάου έδωσε "βήμα" στον Πάνο Καμμένο για να πει ότι το ΠΑΣΟΚ είναι εγκληματική οργάνωση. Τις απόψεις του Καμμένου τις ξέρουμε πολύ καλά. Όπως ξέρουμε ότι τις προάλλες φώναζε στον κόσμο να λιντσάρει τον Πάχτα - πάει, ξεχάστηκε κι αυτό.

Είπε ο Πάγκαλος αυτά τα περί παρακολουθήσεων κι όλοι εξανέστησαν. Και τα κόμματα έβγαλαν  ανακοινώσεις και στις διάφορες σαχλοεκπομπές συζητήσεις επί συζητήσεων, εάν έπρεπε ή δεν έπρεπε, έαν στεναχωρήθηκαν οι Αμερικανοί ή εάν με τις δηλώσεις του ο Πάγκαλος έβαλε πλάτη στον Σαμαρά ή εάν άλλαξε την καθημερινή ατζέντα κ.λπ. Ο Πάγκαλος είναι ένας απόμαχος της ζωής και της πολιτικής [για να μην πω και κανένα μακάβριο...] κι όλοι ασχολούνται με όσα λέει. Πώς τα λέει ο Πάγκαλος;;; Βγαίνει στην πλατεία Συντάγματος; ΟΧΙ. Σε αγαστή συνεργασία με τα μέσα ενημέρωσης. Με τα ραδιόφωνα, με τα τηλεοπτικά κανάλια, με τις εφημερίδες, με τους δημοσιογράφους. ΟΛΟΙ συμμετέχουν στη δημιουργία της πρόκλησης, της σύγχυσης και του χαβαλέ. Εχουμε δει άπειρες φορές δημοσιογράφους να χαριεντίζονται με πολιτικούς και την άλλη μέρα να κάνουν ότι δεν τους ξέρουν...

Ανοίγεις ένα κανάλι και πριν προλάβεις να καταλάβεις πού βρίσκεσαι, βλέπεις τον παρουσιαστή ν' αρχίζει την εκπομπή του μ' ένα πανηγυρικό για τη δημοκρατία και μ' έναν φιλιππικό κατά του Παπανδρέου γιατί πήγε να κάνει διαλέξεις, για το ΠΑΣΟΚ επειδή μας έφερε τα μνημόνια, για τους πολιτικούς γενικώς και αορίστως, για την δικομματική κυβέρνηση, για την Τρόικα και τους Ευρωπαίους - καλά απόψε ο Πάγκαλος θα έχει πάλι την τιμητική του. 

ΥΓ. Ι Πάντως την απάντηση για τα λεγόμενα του Πάγκαλου περί παρακολουθήσεων την έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργέι Λαβρόφ: Δεν κάνουμε τίποτα που δεν μας κάνουν οι άλλοι!!!

ΥΓ. 2 Για τον Κωστάκη Καραμανλή που πληρώνεται από τον ελληνικό λαό ανελλιπώς χωρίς να έχει ανοίξει το στόμα του από τότε που αποχώρησε από την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας, ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΟΥΒΕΝΤΑ!!!! Οι κατά τ' άλλα λαλίστατοι τηλε-εισαγγελείς δεν βλέπουν, δεν ακούνε, δεν διαβάζουν, δεν ξέρουν τίποτα...

ΟΧΙ στην ετοιματζήδικη κουλτούρα!!!!

Πάντα με απασχολούσε το γεγονός ότι ο σημερινός άνθρωπος τροφοδοτείται με κατασκευασμένη κουλτούρα στάνταρ. Κι αυτό με παραπέμπει στη διατροφή των μουλαριών, των βοδιών... με άχυρα!!! Ο άνθρωπος είναι πλέον ευνουχισμένος  απ' όλη τη δημιουργική του δύναμη και δεν είναι σε θέση μήτε πια από το βάθος του χωριού του να δημιουργήσει ένα χορό ή ένα τραγούδι... Κι ενώ κάνω αυτή την παρατήρηση, το μυαλό μου πάει σε κάτι που πιθανόν κάποιοι να προβάλουν ως δικαιολογία. Και αναφέρομαι στα οικονομικά αδιέξοδα. Αλλά δεν νομίζω ότι η οικονομική κρίση έχει σχέση... Ο σημερινός άνθρωπος έχει ακρωτηριαστεί και, εν πολλοίς, μονάχος του μπήκε στο μηχάνημα. Σχεδόν αυτο-ακρωτηριάστηκε.
Ωστόσο, θα έπρεπε ο άνθρωπος να καταλάβει ένα απλό: ότι αυτός ο ίδιος είναι δημιουργός αξιών και δεν πρέπει να τις περιμένει από κάπου αλλού. Κι ακόμη επειδή το "τραγικό" είναι το χαρακτηριστικό του, θα πρέπει να ξαναθυμηθεί ότι η διαρκής πάλη είναι σύμφυτη με αυτό το στοιχείο. Άρα πρέπει να αγωνίζεται διαρκώς για να πάψει να δέχεται ετοιματζήδικη κουλτούρα και να μην περιμένει άδικα σαν τον Γκοντό να του προσφέρουν έναν κώδικα αξιών. 

Μόνος του ο άνθρωπος!!!!

ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ή ΝΑ ΜΗ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ;;; [28η Οκτωβρίου: Ημέρα μνήμης]

Να θυμόμαστε ή να μη θυμόμαστε;;; Αμλέτεια η διατύπωση αλλά η απάντηση είναι δεδομένη: ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ!!! Ύπαρξη δίχως μνήμη, ίσον πρόσωπο χωρίς ταυτότητα, άρα χωρίς αυτοσυνείδηση. Κι αν καταργήσω τη μνήμη μου, καταργώ το εγώ μου. Ωστόσο η όλη ιστορία αρχίζει από το περιεχόμενο που πρέπει να έχει αυτό το 'εγώ'. Και νομίζω ότι τα προσωπικά ζητήματα μπορεί να διευθετηθούν. Εκείνα που έχουν σχέση με την πατρίδα, το έθνος, τον λαό, πρέπει να προσέχουμε και να μη τα βάζουμε στον μύλο της λήθης.

Οι εθνικές περιπέτειες είναι συνυφασμένες με την ίδια μας την ύπαρξη. Εδώ που έχουμε φτάσει κάποιιοι λένε ότι δεν πρέπει να διατηρούμε τη μνήμη καταστάσεων που υποβάλλουν το μίσος, που διαιωνίζουν την αντιδικία, ιδίως την εθνική και ίσως να βρίσκω αυτό τον ισχυρισμό λογικό, ευθυγραμμισμένο με το πνεύμα των καιρών. Αλλά πρέπει να πω ότι αυτό το θεωρώ σαν ψυχολογικό αφοπλισμό!!!
......
Ανοίξαμε την αγκαλιά στους εχθρούς μας, καταπίνοντας τα πικρά μας δάκρυα και ξαρματώσαμε από κάθε επιθετική διάθεση και κάθε μνησικακία και μονάχα παρέμειναν ευλαβικές μνήμες, καντήλια αναμμένα... Ξεχάσαμε τ' αδικήματα... Μα τι λέω;;; ΟΧΙ, δεν τα ξεχάσαμε. Η εθνική μας ύπαρξη είναι συνυφασμένη με τους αγώνες των πατεράδων μας σε κάθε γωνιά της τυραννισμένης μας χώρας.  

• ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ή όποιοι άλλοι, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΝ, ΕΜΕΙΣ ΟΜΩΣ...ΟΧΙ!!!!

Για μυριοστή φορά, ΟΧΙ δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσοι άφησαν τα κόκαλά τους στα βουνά μας και στις λαγκαδιές, πόσοι πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες, από την αιχμαλωσία στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, από τα βασανιστήρια στα μπουντρούμια τους... Δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο καταστράφηκε τούτη η χώρα και πόσο υπέφερε ο πληθυσμός της και πόσο εξακολουθούσε να υποφέρει για πολλές δεκαετίες αργότερα.

Αναλογίζεστε πόσες φορές συννέφιασε ο ουρανός για την πατρίδα μας;;; Μπορεί να χορτάσαμε από Ιστορία, αλλά δεν μπορούμε και χωρίς αυτήν. Περάσαμε στρατιωτικά κινήματα, δικτατορίες, εξωτερικές απειλές, πολέμους, κατοχή, εμφύλιο, νιώσαμε στο πετσί μας τη λειτουργία του παρακράτους και του κράτους της Δεξιάς, και τώρα πελαγοδρομούμε, βάζοντας ξανά σε κίνδυνο τη συλλογική Μοίρα.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΟΙΚΙΑΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΣΤΙΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ!!

Το  ιστορικό Μεγάλο Καφενείο της Τρίπολης

Κάποτε ήταν το συνοικιακό καφενείο, όπου οι θαμώνες του έπαιζαν τον ρόλο της φανατικής, πολιτικόπληκτης πελατείας. Κι όπως όλοι θα ξέρουμε είτε από διηγήσεις είτε από τον κινηματογράφο είτε ως έχοντες προσωπική εμπειρία, μέσα εκεί οι θαμώνες ανέβαζαν και κατέβαζαν κυβερνήσεις και οι [αυτο]προτάσεις για την ανάληψη της πρωθυπουργίας πέφτανε σαν το χαλάζι. Κι ακούγονταν φωνές, χαχανητά, αστεία, έπεφτε και κανένα  βρισίδι... Κι όλα αυτά δημιουργούσαν μια εξαιρετική ατμόσφαιρα που μέσα στους καπνούς και τη φασαρία έδινε την ευκαιρία στους θαμώνες να ζήσουν σε μια άλλη διάσταση.
Σήμερα το μεγάλο καφενείο σχεδόν εξαφανίστηκε, αφού μονάχα μερικά υπάρχουν όπου ο καφενετζής περιμένει υπομονετικά να συμπληρώσει τα χρόνια για να πάρει τη σύνταξή του - αν προλάβει!!!!
Και οι άλλοτε θαμώνες ξέρουν πλέον ότι δεν μπορούν να έχουν συμμετοχή σε ό,τι τεκταίνεται στον δημόσιο βίο. Άλλοι νομοθετούν, άλλοι αποφασίζουν και άλλοι ανεβάζουν και κατεβάζουν πρωθυπουργούς και κυβερνήσεις. Κανείς πλέον δεν είναι σε θέση να διαγνώσει τις πανουργίες της υψηλής πολιτικής ή και να τις καταλαβαίνει, διότι βλέπει το μάταιον της υπόθεσης. Στο τέλος αυτοί που πολιτικολογούν, πληρώνουν τη νύφη. Δηλαδή, εκείνοι πληρώνουν που κάποτε τσακώνονταν μέσα στους καφενέδες και τώρα είναι σκορπισμένοι -ίσως τα παιδιά τους και λίγοι από εκείνους- στις αχανείς λεωφόρους του διαδικτύου και πολιτικολογούν ασύστολα.

Δηλαδή, εγώ, εσύ, οι άλλοι, όλοι εμείς τέλος πάντων που δεν έχουμε συμμετοχή στα κέντρα αποφάσεων. Διότι στα κέντρα αποφάσεων η υψηλή διπλωματία και η μεγάλη πολιτική δεν επιτρέπουν την πρόσβαση και πολύ περισσότερο δεν αφήνουν καμιά απολύτως δυνατότητα στον οποιονδήποτε να αποκρυπτογραφήσει τα τεχνάσματα μιας δουλειάς που στη μάζα είναι παντελώς ξένη. Τη λέξη 'μάζα' εδώ δεν την έγραψα τυχαία. Απλώς θέλω υπογραμμίσω ότι αυτοί που κουλαντρίζουν τη χώρα και τις τύχες της, βλέπουν τους ανθρώπους σαν πελατεία μονάχα, σαν 'μάζα'!

Τι κάνουμε λοιπόν στις λεωφόρους του διαδικτύου;;; Διατηρούμε τις ψευδαισθήσεις μας ότι συμμετέχουμε στη ζωή. Φωνάζουμε, βρίζουμε, κριτικάρουμε, αγανακτούμε, ερωτοτροπούμε πολλές φορές, φτιάχνουμε παρέες, στέλνουμε ευχές και τα λέμε μεταξύ μας, τρώμε φανταστικά γλυκά και πίνουμε φανταστικούς καφέδες... ΟΛΑ ΑΥΤΑ εντελώς τζάμπα!!! Μια προσεκτική ματιά φτάνει για να καταλάβει κανείς ότι επικρατεί πλήρης σύγχυση. Αλλά έτσι κατασκευάζεται η Ιστορία και προχωρεί συγχυσμένη. Δεν μπορώ να ξέρω αν η ενασχόλησή μας και το ξόδεμα αυτό μας λυτρώνει από την απόλυτη δουλεία του εφήμερου και φυσικά νιώθουμε ανακούφιση όταν κριτικάρουμε και κάνουμε τις λεκτικές επιθέσεις μας στους κακοποιούς που μας βασανίζουν και υποθηκεύουν τη ζωή μας για να τακτοποιήσουν τα λογιστικά βιβλία των δανειστών μας.

Πάντως, θα ήταν απάνθρωπο να σιωπήσουμε. Το καφενείο ήταν πάντα ένα ανακουφιστήριο ψυχών και τώρα το διαδίκτυο ένα λυτρωτικό μέσο. Και για να κλείσω κάπως αισιόδοξα: Καλό είναι να μη δίνουμε την ευκαιρία σε τυχάρπαστους ανθρώπους να μας εξουσιάζουν.

Μοναξιά και ουτοπία!!!!

Μου έγραφε μια φίλη από την επαρχία ότι εμείς εδώ στην Αθήνα είμαστε τυχεροί, διότι δεν αντιμετωπίζουμε τη μοναξιά που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων που ζουν στις μικρές πόλεις.
Όμως, λέω εγώ ότι ο άνθρωπος με περιεχόμενο αισθάνεται μοναξιά όπου κι αν βρίσκεται - είτε σε μικρή είτε σε μεγάλη πόλη. Θα πει κανείς ότι σ' ένα μεγάλο αστικό κέντρο μπορεί να βρει ευκολότερα τρόπους για να αντιμετωπίσει τη μοναξιά. Κι αυτό γίνεται εφόσον μπορεί να βρει τον κύκλο που του ταιριάζει. Μια κουβέντα είναι αυτή... Διότι το θέμα της μοναξιάς ξεπήδησε ακριβώς από τις μεγάλες πόλεις. Φυσικά υπάρχουν κι εκείνοι οι συνάνθρωποι που δηλώνουν ικανοποιημένοι. Άλλοι στις μεγάλες πόλεις κι άλλοι στις μικρότερες.
Ωστόσο θεωρώ ότι οι σχέσεις στις μεγάλες πόλεις είναι κατά μεγάλο ποσοστό εντελώς συμβατικές και τις περισσότερες φορές ο άνθρωπος χάνεται χωρίς να προλάβει να εκπέμψει σήμα κινδύνου. Δεν έχουμε διαβάσει ή ακούσει ότι ο τάδε βρέθηκε μετά από ένα μήνα ή δυο μήνες νεκρός μέσα στο διαμέρισμά του;;;
Έχουμε ξαναπεί για το διαδίκτυο που αποτελεί και μια μικρή ψευδαίσθση επικοινωνίας. Κι ακόμα για κάποιους που αηδιασμένοι από τη θλιβερή πραγματικότητα, καταφεύγουν στην ουτοπία. Θα ήθελα όμως να διευκρινίσω ότι η ουτοπία έχει πολλά πρόσωπα. Κι αναφέρομαι ιδιαίτερα σε κάποιες ουτοπίες που σε χρόνια δίσεκτα δρόσισαν τη ζωή μας, διότι πιστεύαμε ότι μας ανοίγουν προοπτικές, παράθυρα σ' ένα μέλλον όμορφο, καλύτερο, αισιόδοξο.
Τώρα δεν πιστεύω σε καμιά ουτοπία. Απλώς κάθε νέα γενιά αρπάζεται από κάπου και πολεμά με τον τρόπο της. Και γι' αυτό μονάχα την συμμερίζομαι. Άλλωστε αυτή η νέα γενιά, θα κατοικήσει εδώ που είμαι εγώ τώρα...
Οι νέες γενιές ίσως πετύχουν αυτά που δεν μπορέσαμε εμείς.

ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΜΕΘΥΣΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ!!!!

Νίκο... Μας δανείζει χαρά το ελληνικό φως!!! Εγώ πέρασα το απόγευμα παρά θιν... λιμνός!!! Ονειρο!!! Ανέμελα οκόσιτα που ερωτεύονταν προκλητικά, πετούμενα που τρύπωναν λες στα σακάκια μας (γι΄αυτό εδώ στα μέρη σου τα λένε τρουποσακάκια). Ηρεμία, ησυχία, εγκατάλειψη ευεργετική που βοηθά να μετρά κανείς τις αντοχές του τόπου!!! Θα αντέξουμε, θα τα καταφέρουμε... Θα αντέξουμε κι όλες τις απώλειες...

Αυτό το αισθαντικό σχόλιο της φίλης μου Ελένης Σκάβδη, που το έγραψε σε μια προηγούμενη ανάρτησή μου, το διάβασα άπειρες φορές. Κι αυτό γιατί εμείς οι Έλληνες δεν πρέπει να βλέπουμε μισοάδειο το ποτήρι... Κι εγώ νιώθω τις περισσότερες φορές να με διαπερνάει πέρα για πέρα μια διάθεση φωτόλουστη, όπως ακριβώς το απαισιόδοξο έργο του Αλμπέρ Καμί το διαπερνάει ένας κραδασμός λιακάδας μεσογειακής που αχνίζει πάνω σε μια θάλασσα ζεστή και μυρωμένη. Όσοι διάβασαν τα έργα του Καμί θα έχουν διαπιστώσει να κυριαρχεί αυτό το μεσογειακό μεθύσι του ήλιου, του τόσο παράφορου, απογυμνωτικού και  διαλυτικού.  Βέβαια  θα πει κάποιος ότι πάντα εκεί, παραδίπλα, εμφιλοχωρεί και... η σκιά!!!  Φτώχεια, στερήσεις, αρρώστιες, πόνος... Γιατί, γιατί, γιατί;;;

Φέρνω στο νου μου τη σκηνή εκείνη, όπου ο ήρωας του Καμί στον "Ξένο", χτυπημένος ίσως -λέω, ίσως- κατακέφαλα από τον μεσογειακό ήλιο, σκοτώνει έναν άραβα, "χωρίς οργή και μίσος". Μπαίνουμε όμως σε άλλα μονοπάτια για το παράλογο... Ας αφήσουμε αυτές τις σκέψεις για άλλο σημείωμα όταν ο ουρανός δεν θα είναι καταγάλανος όπως είναι τώρα και η ατμόσφαιρα ζεστή.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙ ΑΥΤΗ Η ΕΚΔΟΧΗ... ΤΗΣ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ!!!!!

ΕΤΣΙ ΠΟΥ ΒΛΕΠΩ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ, γαλανό, φωτεινό, και την ατμόσφαιρα καθαρή, νιώθω ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις αισιοδοξίας. Διαβάζοντας τις εφημερίδες, παρακολουθώντας τα διάφορα τηλεοπτικά κανάλια και κάνοντας μια περιδιάβαση στο διαδίκτυο, αυτομάτως αισθάνομαι ότι η αισιοδοξία, η τρεχούμενη αισιοδοξία, δεν είναι παρά μια αβασάνιστη, εμπιστοσύνη απλοϊκή σε ψευδαισθήσεις, ή και κούφια αυταρέσκεια, τυφλή εγκατάλειψη στο ρεύμα της ζωής. Το αδυσώπητο ελληνικό φως δεν κάνει τη ζωή μας πιο ευτράπελη. Κάνει ίσως τον κόσμο πιο περιπόθητο και γι' αυτό τη συνείδηση της εφήμερης ζωής μας πιο πικραμένη...

ΣΧΟΛΙΑ [στο face book]:

• Κώστας Πολίτης Είναι τόσο καταιγιστικές οι εξελίξεις που δεν προλαβαίνουμε να είμαστε... αισιόδοξοι!!!
• Ελένη Σκάβδη Νίκο... Μας δανείζει χαρά το ελληνικό φως!!! Εγώ πέρασα το απόγευμα παρά θιν...λιμνός!!! Ονειρο!!! Ανέμελα οκοσιτα που ερωτεύονταν προκλητικά, πετούμενα που τρύπωναν λες στα σκαάκια μας (γι΄αυτό εδώ στα μέρη σου τα λένε τρουποσακάκια) Ηρεμία, ησυχία, εγκατάλειψη ευεργετική που βοηθά να μετρά κανείς τις αντοχές του τόπου!!! Θα αντέξουμε, θα τα καταφέρουμε... Θα αντέξουμε κι όλες τις απώλειες... Αλίμονο στα ανθρωποειδή που δεν έχουν πάρει χαμπάρι πως η ζωή είναι ...κι Αλλού!!! (Ελα κάτω ένα Σαββατοκύριακο!!! Περνάω κι από το σπίτι σας στη Δάμιζα κι όλο σε μελετάω, έτσι ωραίο που είναι και στέκεται στη Δημοσιά... Ετσι σκιερό και νοικοκυρεμένο παρά τις απουσίες...)

George Steiner, "Άνθρωποι που συνέλαβαν τις διαστάσεις της αβύσσου..."

«Ο θάνατος της τραγωδίας» (1961). Αυτό ήταν το βιβλίο που γνωρίσαμε στα ελληνικά, στη μετάφραση του Φώντα Κονδύλη. Δε νομίζω ότι υπήρξε κάποιο άλλο πριν από αυτό. Έτσι μάθαμε για τον Τζορτζ Στάινερ [George Steiner], ο οποίος έχει πει ότι «καμιά κουλτούρα δεν έχει συμβόλαιο με την αιωνιότητα». «Οι συνθήκες που έκαναν δυνατή την ύπαρξη των γιγάντων στην ποιητική, αισθητική, φιλοσοφική παράδοση της Δύσης δεν υπάρχουν πια». Ο Στάινερ πιστεύει ότι «δεν μπορεί να υπάρξει Αμλετ χωρίς το Φάντασμα, Missa Solemnis χωρίς τη λειτουργία».

Φιλόσοφος και δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος, γεννημένος στο Παρίσι το 1929, όπου και έζησε τα πρώτα του χρόνια. Η οικογένειά του έμενε στο 16ο διαμέρισμα. «Ηταν μια πολύ φιλελεύθερη συνοικία - πολλοί οι μορφωμένοι, όπως και μεγάλη εβραϊκή παρουσία» αφηγείται ο ίδιος στη ραδιοφωνική συνέντευξη που έδωσε στον Antoine Spire και δημοσιεύτηκε ακολούθως σε βιβλίο (στα ελληνικά στο βιβλίο Η βαρβαρότητα της άγνοιας). «Η παιδική μου ηλικία ήταν εντελώς προνομιούχα, προστατευμένη, σ' ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, πολλή μουσική, μια υπέροχη μητέρα, Βιεννέζα στην καταγωγή, πολύγλωσση, ένας πατέρας Τσέχος στην καταγωγή, από μια πολύ μικρή άγονη περιοχή (...). Και μια αγωγή βασισμένη στην ελπίδα, με τον πολύ χαρακτηριστικό ουμανισμό αυτού του κόσμου, έναν ουμανισμό γαλλικό και ταυτόχρονα κεντροευρωπαϊκό».

Οι γονείς του, πριν πάνε για μόνιμη εγκατάσταση στο Παρίσι, ζούσαν στη Βιέννη, αλλά ήταν εβραϊκής καταγωγής. Του ενέπνευσαν την αγάπη για τα κλασικά γράμματα.  «Η παιδική μου ηλικία ήταν εντελώς προνομιούχα, προστατευμένη, σ' ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, πολλή μουσική, μια υπέροχη μητέρα, Βιεννέζα στην καταγωγή, πολύγλωσση, ένας πατέρας Τσέχος στην καταγωγή, από μια πολύ μικρή άγονη περιοχή (...). Και μια αγωγή βασισμένη στην ελπίδα, με τον πολύ χαρακτηριστικό ουμανισμό αυτού του κόσμου, έναν ουμανισμό γαλλικό και ταυτόχρονα κεντροευρωπαϊκό».

Ο Steiner ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του διανοούμενο ούτε πανεπιστημιακό, αλλά ως έναν άνθρωπο που μπορεί να δείξει "πώς να διαβάσετε"!! Τον αγάπησα ακριβώς γι' αυτό. Για την αγάπη του στα βιβλία και τη φιλολογία. Μια αγάπη τόσο ισχυρή που δεν συνάντησα ξανά σε άλλον διανοητή. Διότι εδώ που τα λέμε, για σκεφτείτε έναν κόσμο χωρίς βιβλία!!! Μπορεί να πει κάποιος ότι σήμερα βρισκόμαστε στην επικυριαρχία του διαδικτύου. Δεν το πιστεύω όμως ότι το βιβλίο έχει παραμεριστεί κι ούτε ποτέ μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Διότι η σχέση που δημιουργεί το βιβλίο μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη είναι εντελώς διαφορετική από εκείνην που ενδεχομένως προβάλλει το διαδίκτυο. 

Ομως μια αναφορά κάνω εδώ και στο εκπληκτικό έργο του για τις "Αντιγόνες", που ο Βασίλης Μάστορης και ο Πάρις Μπουρλάκης μετέφρασαν στις εκδόσεις Καλέντη. Το βιβλίο αυτό, που βασίστηκε στη διδακτορική διατριβή του Στάινερ στην Οξφόρδη, είναι ένα άριστο δείγμα συγκριτικής φιλολογίας και ποιητικής ανάγνωσης. Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία, τις τέχνες και τη σκέψη της Δύσης. Ένα έργο μοναδικό και ανεπανάληπτο.

Ο Στάινερ έλεγε ότι τα μεγάλα «όχι στη βαρβαρότητα» έχουν ειπωθεί από ανθρώπους που τους θεωρούμε απλούς -«Die einfache Leute, die es nie sind» («Οι απλοί άνθρωποι, που ποτέ απλοί δεν είναι»), είπε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπέροχοι άνθρωποι που συνέλαβαν τις διαστάσεις της αβύσσου. [...] Σήμερα, είμαστε πληροφορημένοι περισσότερο από ποτέ για τον ανθρώπινο πόνο. Τα μέσα ενημέρωσης μας καθιστούν μάρτυρες. Ως μάρτυρες όμως, γινόμαστε συνένοχοι. Ανεχόμαστε το αφόρητο...

Δημοσίευσε πολλά βιβλία, με πιο σημαντικό ίσως ανάμεσά τους το «Μετά τη Βαβέλ» (1975), το οποίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Scripta, σε μετάφραση Γρηγόρη Κονδύλη [εισαγωγή-επιμέλεια: Άρης Μπερλής]. Επίσης: "Στον πύργο του κυανοπώγωνα" [μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Scripta], "Η σιωπή των βιβλίων" [μετάφραση.: Σοφία Διονυσοπούλου, εκδ. Ολκός], "Αξόδευτα πάθη" [μετάφραση.: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Νεφέλη], "Η βαρβαρότητα της άγνοιας" [ραδιοφωνική συνέντευξη που έδωσε στον Antoine Spire, μετάφραση.: Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Scripta], "Δέκα (πιθανοί) λόγοι για τη μελαγχολία της σκέψης" [μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Scripta]...

Δοκίμασε και τις δυνάμεις του στη λογοτεχνία -ποίηση και μυθιστόρημα- το αποτέλεσμα όμως δεν τον ικανοποίησε. «Οπως είπε ο Μπέκετ, θα μπορούσα να αποτύχω καλύτερα. Τι υπέροχη φράση!», λέει γελώντας. Και προσθέτει: «Εκτός κι αν είσαι πρώτης γραμμής λογοτέχνης -και πολύ λίγοι από μας είμαστε- τότε το λειτούργημα του γραμματοκομιστή, όπως το αποκαλώ, ή του δασκάλου, είναι ό,τι το καλύτερο. Το να υπηρετείς τα μεγάλα έργα, να στέλνεις επιστολές ελπίζοντας να βρουν καλό αποδέκτη, είναι νομίζω υπέροχο. Το πορτρέτο μου στη National Portrait Gallery επέμεινα να το ονομάσουν Il Postino, από εκείνο το ωραίο φιλμ για τον ταχυδρόμο του Νερούδα. Υπήρξα πολύ τυχερός, έχω σήμερα μαθητές μου σε έδρες στις πέντε ηπείρους».

Μια μέρα αλλιώτικη... Ars longa, vita brevis, αυτό σκέφτομαι κάθε μέρα!!!

Μια μέρα αλλιώτικη γιατί η βροχή τής έδωσε το δικό της χρώμα κι εμείς βάλαμε μπροστά μνήμες κι αναγνώσεις και βρήκαμε εικόνες δικές μας και της ιστορίας. Μπορεί να έχει πλακώσει το κεφάλι μας η καταχνιά, όμως αυτό μας βοηθάει να καλέσουμε στο προσκήνιο πρόσωπα χαμένα στο βάθος του χρόνου, και ν' ανακαλέσουμε συναισθήματα που τα κουβαλούσαμε στην κωλότσεπη και δεν μας άφηναν να παρατήσουμε την ανθρωπότητα που θέλαμε να σώσουμε...

Θα σας πω για μια μεγάλη φυσιογνωμία που με συγκλόνισε στα νεανικά [εννοώ, φοιτητικά] μου χρόνια. Ήταν ένα πρωινό στις μέρες της δικτατορίας που κατεβαίνοντας στο υπόγειο βιβλιοπωλείο του έκτοτε φίλου και συναγωνιστή Θύμιου Π., κάπου στα Εξάρχεια, ανακάλυψα δυο σπουδαία βιβλία: "Η ζωή μου" και "Λογοτεχνία και επανάσταση" του Λέοντα Τρότσκι. 

Πριν πω οτιδήποτε για τον Τρότσκι, πρέπει να καταθέσω ότι το όνομα "Λέων" μου άρεσε διότι ο πατέρας μου που πάντοτε είχε ένα σκύλο στο σπίτι, έδινε το όνομα αυτό. Και τώρα θυμάμαι με τι ωραία φωνή ο πατέρας μου τον φώναζε. Τον ένα Λέοντα τον είχε πατήσει το λεωφορείο της γραμμής Εφύρα-Αμαλιάδα, το άλλο σκυλί που είχε πάλι το ίδιο όνομα, κάποιος το δηλητηρίασε. Είχε κι ένα τρίτο... Τέλος πάντων, το όνομα με ενθουσίαζε και στη φαντασία μου με πήγαινε σε ανταγωνισμούς, σε ρωμαϊκές αρένες και τέτοια. Είχε ένα δυναμισμό μέσα του.

Βέβαια, είχα διαβάσει για τον Τρότσκι, αλλά αγνοούσα ότι είχαν μεταφραστεί τα εκπληκτικά αυτά έργα. Και όπως διαπίστωσα ήταν μια εξαιρετική μετάφραση από την Λουίζα Κωνσταντινίδου. Λίγο αργότερα είδα και την ταινία του Τζόζεφ Λόουζι με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. 

Τώρα δεν χρειάζεται να ξαναγράψω την ιστορία γιατί λίγο-πολύ είναι γνωστή σε όσους διαβάζουν και σε κάποιους μεγαλύτερους. Ο Τρότσκι μαζί με τον Λένιν υπήρξαν οι πρωτεργάτες της Ρωσικής επανάστασης, που άλλαξε το μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου. Βέβαια, ουδέποτε θεώρησα ότι ο Τρότσκι υπήρξε προδότης, έτσι όπως του κόλλησε τη ρετσινιά το σταλινικό καθεστώς, που τον κυνήγησε παντού όπου πήγαινε και τελικά τον δολοφόνησε στο Μεξικό. Φανταστείτε αυτόν τον άνθρωπο να μην μπορεί να σταθεί σ' ένα μέρος, αφού η Γκεπεού δεν τον άφηνε σε χλωρό κλαρί!!! Ο άνθρωπος που οργάνωσε τον Κόκκινο Στρατό, να περιφέρεται κυνηγημένος ανά την υφήλιο, μακριά από την πατρίδα του, ένας επαναστάτης, ένας διανοούμενος, που αφού έδωσε τα πάντα στην επανάσταση, να δραπετεύει από δω κι από κει, πικραμένος και σαν ζώο κυνηγημένο... Δεν μπορώ να ξέρω με ποιο τρόπο η περίπτωσή του έγινε παγκόσμια κι όπως ξέρουμε συγκίνησε εκατομμύρια διανοούμενους και απλούς ανθρώπους. 

Ωστόσο, μην πάει το μυαλό σας σε όλα αυτά τα γκρουπούσκουλα που ξεφύτρωσαν παντού, κι εδώ στη χώρα μας, που δυστυχώς αμαύρωναν την προσωπικότητά του. Ουδέποτε με συγκίνησαν. Αντιθέτως έσερναν στις ατραπούς του πολιτικού παιδισμού τη φήμη ενός μεγάλου επαναστάτη και διανοούμενου.

Το κείμενο για τη ζωή του είναι μια θελκτικότατη αφήγηση και περιγραφή μιας ζωής βασανισμένης, αλλά με μοναδική συγγραφική μαεστρία. Υπήρξε επαναστάτης από τα μικρά του χρόνια και σε καμιά περίπτωση δεν επέτρεψε στον εαυτό του να γίνει αυτάρεσκος: "Η εξιδανίκευση της παιδικής ηλικίας -γράφει- έχει την προέλευσή της  στην παλιά φιλολογία των προνομιούχων"! Ένα μάθημα και για σημερινούς -και δικούς μας- συγγραφίσκους που αναλώνονται σε ανούσιες περιγραφές των παιδικών χρόνων. Και το φοβερό έργο του "Λογοτεχνία και επανάσταση" έχει τα χαρακτηριστικά ενός πονήματος που δημιουργήθηκε πάνω στην επαναστατική κάψα, που όμως αποτυπώνει την αγωνία του συγγραφέα και την πίστη του στη  ακεραιότητα της Τέχνης και στην προσήλωσή του στην ελευθερία.

Εδώ θα παραθέσω μια ενδιαφέρουσα ιστοριούλα. Ήταν ένα κείμενο που δημοσίευσα πριν κάμποσα χρόνια, στο περιοδικό της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ, με τίτλο «Πολιτική και πολιτιστική κουλτούρα στη μεταδικτατορική Ελλάδα». Ήταν τότε που ήμουν διευθυντής του περιοδικού. Αυτό το κείμενο μου δημιούργησε και κάποια βλακώδη προβλήματα. Επρόκειτο για την αναδημοσίευση μιας συνέντευξής μου, ως εκπροσώπου της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, στην εφημερίδα «Αυγή» (30/11/1975), που ουσιαστικά ήσαν οι απαντήσεις σε μια έρευνα της εφημερίδας σχετικά με την ανάπτυξη της πολιτικής κουλτούρας στην μεταδικτατορική Ελλάδα. 

Μεταξύ άλλων, λοιπόν, έλεγα ότι η κουλτούρα «έχει ανάγκη από ευμάρεια κι ακόμα από αφθονία. Οι μέρες πρέπει να είναι πιο ζεστές, οι τροχοί να γυρίζουν πιο γρήγορα, οι σαΐτες να τρέχουν πιο γοργά, τα σχολειά να δουλεύουνε καλύτερα». Αλλά, αυτό το κομμάτι της απάντησης δεν ήταν παρά ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Τρότσκι «Λογοτεχνία και Επανάσταση», πράγμα που το σημείωνα. Αυτό όμως ήταν αρκετό για να αρχίσουν οι διαδρομιστές το έργο τους. Ο φίλος μου ο Στέφανος Τζουμάκας (που είχε προτίμηση στον Λένιν) και κάποιοι άλλοι ακόμα πρωταγωνιστούσαν σε παραστάσεις που αναφέρονταν στην δράση δήθεν τροτσκιστών εκεί στους διαδρόμους των κεντρικών γραφείων – ούτε εγώ ξέφυγα από τα βέλη του, παρότι αδιαφορούσα και έλεγα, πάντως, ότι δεν έχω κανένα κόμπλεξ είτε με τον Τρότσκι είτε με τον Λένιν! Ήταν η εποχή που κυνηγούσαν τους τροτσκιστές κι όποιος έμπαινε στο στόχαστρο, δεν γλίτωνε…

Η αληθινή ζωή είναι πάντοτε αλλού!!!!

Πάνω, τα φέρετρα εκείνων που πνίγηκαν ενώ προσπαθούσαν να φτάσουν στην Ιταλία και κάτω, κάποιοι επιζώντες

Αυθαίρετη η διατύπωση του τίτλου, αλλά πώς αλλιώς να μιλήσω για τον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση που έχουν γίνει ήδη το μοναδικό περιβάλλον στο οποίο είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε; Όλα τα κινήματα για το περιβάλλον, τον αφοπλισμό, την προστασία της αρκούδας, εναντίον των οικονομικών γιγάντων κ.λπ. διαπιστώθηκε ότι δεν έχουν μέλλον. Πάντα πίστευα ότι τα κινήματα της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να επιφέρουν αλλαγές, αλλά οι καταιγιστικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν μια διαφορετική κοινωνία, λόγω της οικονομικής κρίσης, καθορίζουν και το πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλουμε να δράσουμε - αν μπορούμε να δράσουμε. Ωστόσο, οι μέχρι σήμερα δράσεις κάποιων ομάδων και προσώπων που στηρίχτηκαν στον εθελοντισμό δεν μας ενθάρρυναν τόσο ώστε να βλέπουμε το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία. Αυτό φυσικά δεν αναιρεί και αυτήν την αξία του εθελοντισμού...

"Η απουσία προγραμματικού ορίζοντα μεταφράζεται με την αίσθηση ότι η αληθινή ζωή είναι πάντοτε αλλού, πράγμα που προκαλεί τον πολλαπλασιασμό των σχεδίων: να τηρήσουμε μια δίαιτα, να κάνουμε ένα παιδί, να ξεκινήσουμε για διακοπές, να πάρουμε μιαν ετήσια άδεια, να πάμε να περάσουμε ένα χρόνο σε μιαν ανθρωπιστική υπηρεσία κ.ο.κ. Πώς μπορούμε να ζούμε στο παρόν χωρίς ένα πρόγραμμα και χωρίς ένα τελικό σκοπό; Στη συλλογική δράση και ειδικά στην πολιτική, η απάντηση έγκειται σε ένα παράξενο μείγμα βραχυπρόθεσμης θεώρησης και αποσπασματικότητας..." [Yves Michaud "Το αύριο έχασε τη λάμψη του", Κυριακάτικη, 31/12/2005].

Τα δικαιώματα στη ζωή τελικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια διεκδίκηση ατομικής αυτοτέλειας. Ωστόσο, βλέπουμε ή νιώθουμε τον οδοστρωτήρα να κυλάει πάνω μας και παλεύουμε ν' αντιδράσουμε για να περισώσουμε την επώνυμη ύπαρξή μας. Διότι όσο και να πιστεύουμε στη λεγόμενη κοινωνία των πολιτών και στα "καλά" της παγκοσμιοποίησης, μέσα μας μαντεύουμε πως μια εξομοίωση θα κάνει αφόρητη τη ζωή μας. Πλέον είμαστε στο στάδιο εκείνο της ιστορίας όπου πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια γενική επιμιξία και σ' έναν αποχρωματισμό ή σε μια διατήρηση και διαφύλαξη της φυσικής ιδιοτυπίας που διαφοροποιεί της εθνικές μονάδες. Βέβαια θ' αντιτείνει κάποιος ότι αυτά που λέω ίσως είναι ξεπερασμένα; διότι ο συναγελασμός αποτελεί ιστορική πραγματικότητα και τ' αποτελέσματα είναι αναπότρεπτα.

Θα ρωτήσω: Γίνεται σήμερα η δια των γνώσεων κατάδυση στην ψυχή, η διαμόρφωση συνειδήσεων, η λύτρωση πνευμάτων, η καλλιέργεια εσωτερικού ήθους;;; Δηλαδή, δημιουργούνται πολίτες;; Η χώρα μας, πώς αντιμετωπίζει το θέμα αυτό με τους μετανάστες που βρίσκονται διασκορπισμένοι στην ελληνική επικράτεια, πόσους κρατάει και πώς τους ενσωματώνει, πόσους διώχνει και πώς διαχειρίζεται το όλο θέμα εκτός από τις αστυνομικές επιχειρήσεις που είναι φανερό ότι δεν έχουν ισχυρά αποτελέσματα.

Το ίδιο θα έλεγα και για την γειτονική Ιταλία που αυτές τις μέρες ταλαιπωρείται από τα προβλήματα που γεννήθηκαν με τις εκατοντάδες των Αφρικανών μεταναστών που την πλημμυρίζουν αλλά και μ' εκείνους που χάθηκαν στα νερά της Μεσογείου. Είναι τόσο απλό δηλαδή να είμαστε έρμαια αυτής παγκοσμιοποιημένης λογικής με τους μετανάστες; Και είναι βέβαιο ότι αργά-αργά χάνουμε πλέον την ταυτότητά μας, χάνουμε την ισορροπία μας, βολοδέρνουμε με τις νέες αντιλήψεις περί ιστορίας, αναγκαζόμαστε να αποκηρύξουμε δεδομένα με τα οποία ανατραφήκαμε και εκπαιδευτήκαμε και αποκτήσαμε συνείδηση, μας μιλούν για πλάνες ιστορικές... Δεν απορρίπτω την ευρωπαϊκή συνείδηση που μας χρεώνει με την ευθύνη της προστασίας του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά στέκομαι με βαθιά περίσκεψη μπροστά στον κοσμοπολιτισμό που διαχέει η παγκοσμιοποίηση και που σε αποκόπτει από τις εθνικές ρίζες.

Αρχιερείς και ταλιμπάν...Επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης!!!!

Αρχιερέας της διαπλοκής ο Μητσοτάκης...
Καραμανλής: Ο αρχιερέας της διαπλοκής Σημίτης...
Κωνσταντοπούλου σε Μαρκογιαννάκη: Είσαι αρχιερέας της διαπλοκής...
Καμμένος: Αρχιερέας της διαπλοκής ο Σημίτης...
Τσίπρας: Σαμαράς-Βενιζέλος-Κουβέλης, η τριανδρία της χρεωκοπίας του λαού και του τόπου
Παπακωνσταντίνου: «Η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ είναι να δημιουργεί ένα επεισόδιο την ημέρα εντός και εκτός Βουλής. Αυτός είναι ο ρόλος του...»
Τσίπρας: Μπορεί εγώ να είμαι τζάμπα μάγκας όμως οι δικές σας οι μαγκιές δεν είναι τζάμπα...
Στρατούλης: Αρχιερέας της ψευτιάς ο Σαμαράς
Τσίπρας: Αρχιερέας του διχασμού ο Σαμαράς...
Τσίπρας: Ταλιμπάν του μνημονίου οι Βενιζέλος και Σαμαράς
Γιακουμάτος σε Γιαννακάκη: Είστε τραβεστί Αριστερά
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είμαι εγώ τζάμπα μάγκας, άλλοι είναι τζάμπα μάγκες...
Τσίπρας: Οι εγχώριοι ταλιμπάν των μνημονίων και της βαρβαρότητας συνεχίζουν την τρομοκράτηση του λαού...
Λιάνα Κανέλλη στον Ντινόπουλο: Η αριστερά είχε την τσίπα που δεν έχεις. Αυτή τη στιγμή είσαι ξετσίπωτος!
Κανέλλη: Σιγά ρε μάγκα! Τζάμπα μαγκιές. Στο media markt ψωνίζεις κι εσύ, τζάμπα μάγκας...! Σαν χρυσό αυγό ακούγεσαι....Ωραίο αυγουλάκι!
Ντινόπουλος: Ωραία είναι να τα λέτε αλλά όταν έρθει η ώρα πλακώνεστε μεταξύ σας...
Κανέλλη: Απόγονος κατευθείαν δοσίλογων! Απόγονος μαυραγορίτη είσαι... Απόγονος μαυραγορίτη διανοητικά!
κ.λπ. κ.λπ.

ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΝΩ τώρα έρευνα, αλλά μου ήρθαν πρόχειρα φράσεις που ειπώθηκαν κατά καιρούς από πολιτικούς με βάση τη λέξη "αρχιερέας".
Υπάρχει σαφώς λεξιπενία και ουδείς μπορεί να επαίρεται για τη ρητορική του δεινότητα.
Έχουμε ακούσει λέξεις και φράσεις που δεν θα περίμενε κανείς να είναι το γλωσσικό οπλοστάσιο των πολιτικών μας.
Δηλαδή, περιμέναμε λεξιλογικό πλούτο και ευπρέπεια.
Αλλά δεν είναι μονάχα η λέξη "αρχιερέας" που έχει χρησιμοποιηιεί κατά κόρον.
Υπάρχουν κι άλλες, που φανερώνουν αγοραίο επίπεδο.
Όταν ο πολιτικός καταφεύγει στη βοήθεια της εξυπνάδας και της ψευτομαγκιάς, τότε είναι φανερό ότι θέλει να προκαλέσει και σήμερα δεν χρειάζεται η πρόκληση αλλά ο ρεαλισμός.
Η λαϊκή ψήφος δεν μπορεί να καλύπτει τις γλωσσικές υπερβολές και τις γλωσσικές ανοησίες των πολιτικών και πολύ περισσότερο δεν είναι δυνατόν να χρησιμεύει σαν σωσίβο της κενότητας και του καιροσκοπισμού.
Πολλές φορές ο έρωτας των λέξεων καταλήγει συχνά στο συσκοτισμό των προβλημάτων και στην απάτη του λαού.

Σάμουελ Μπέκετ: Ο μεγάλος άγνωστος του ευρωπαϊκού θεάτρου!!!

Ο Μπέκετ σημάδεψε, με το έργο του, το παγκόσμιο θέατρο, υπογραμμίζοντας την ανθρώπινη αγωνία για τα αναπάντητα ερωτήματα που ορθώνονται καθημερινά στη ζωή του. «Περιμένει την απόκριση του Γκοντό, αλλά ξέρει πως απόκριση δεν υπάρχει. Και η απαισιοδοξία του, η οργή του, ο σαρκασμός του, δεν είναι τόσο αντιδράσεις ενός άπιστου, όσο ενός γελασμένου. Σπαράζει και σπαράζεται, επειδή κάποτε πίστεψε σε μια σωτηρία, κι επειδή είδε πως η σωτηρία αυτή ήταν μια οικτρή αυταπάτη. Κι ωστόσο, αυτός ο “απογοητευμένος” δεν καταθέτει τα όπλα…», έγραψε ο Μάριος Πλωρίτης (Μάριος Πλωρίτης, «Σάμουελ Μπέκετ. Περιμένοντας… τίποτα». Στο βιβλίο του Πρόσωπα του νεώτερου δράματος. Εκδόσεις Γαλαξία, Αθήνα 1971, σελ. 112).

Δίχως αμφιβολία ο Μπέκετ υπήρξε ένας μεγάλος συγγραφέας. Δεν είμαστε εμείς που θα ισχυριστούμε ότι ήταν ο μεγαλύτερος μοντέρνος συγγραφέας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Αυτό που είναι βέβαιο για τον μοντερνισμό στη λογοτεχνία και το θέατρο γενικότερα, έχει σχέση με  την περιγραφή ενός κόσμου που δεν έχει πλέον νόημα, και όπου οι παλαιές βεβαιότητες είναι ξεπερασμένες ή φαίνονται αστείες, όπως λόγου χάρη η πίστη στο Θεό ή το αναπόφευκτο της ιστορικής προόδου. Στο Τέλος του παιχνιδιού, ο ένας από τους τρεις χαρακτήρες που, στην απελπισία τους, προσεύχονται στο Θεό, φωνάζει, «Ο μπάσταρδος! Δεν υπάρχει»!

Η μοντέρνα παράδοση αποκαλύπτει την ανθρώπινη προσωπικότητα όχι όπως στρογγυλεύεται με τον τρόπο των μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα. Στα μυθιστορήματα του Kafka, το άτομο μεταμορφώνεται βαθμιαία σε ένα παίγνιο, των ισχυρών, αδιαπέραστων και ακατανόητων γραφειοκρατικών δυνάμεων. Άλλωστε, σε μια εποχή που επιβεβαίωσε τα γκουλάγκ του Στάλιν, το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα, η τέχνη, εάν επρόκειτο να παραμείνει ειλικρινής, δεν θα μπορούσε να απεικονίσει απλώς τον κόσμο, όπως έκανε στο 19ο αιώνα.

Σε μια πρώτη παρατήρηση θα έλεγε κανείς ότι ο Μπέκετ είναι ο κληρονόμος του Kafka και του Joyce. Τα έργα του ανήκουν στο θέατρο του παράλογου, ένας τύπος στον οποίο ο κόσμος και η ανθρώπινη ύπαρξη απεικονίζονται χωρίς σκοπό, χωρίς νόημα και παράλογα. Στο διασημότερο έργο του, το Περιμένοντας τον Γκοντό, δύο αγύρτες περιμένουν κάποιον που δεν εμφανίζεται ποτέ. Στο Τέλος του παιχνιδιού, καλούμαστε να θεωρήσουμε ως κανονική μια ζωή που ξοδεύεται σε ένα σκουπιδοτενεκέ. Το έργο του Μπέκετ μπορεί έτσι να ιδωθεί ως απεικόνιση της ανθρώπινης απομόνωσης, του χωρισμού των ανθρώπινων όντων το ένα από το άλλο και της μείωσης των ατόμων και των σχέσεών τους σε αντικείμενα, τα οποία απεικονίζουν την εμπειρία του σύγχρονου καπιταλισμού (Sabby Sagall: «Goodbye Grey Sky?». Review of Happy Days by Samuel Beckett, Arts Theatre, London. The Socialist Review, December 2003.).

ΤΑ "ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΦΟΔΟΥ" ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ...

Το τραγικό είναι ότι αυτοί που καλλιέργησαν τη ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ, που της έδωσαν βήμα και προβολή, που της αφιέρωσαν χώρο στα έντυπα και ραδιοτηλεοπτικό χρόνο, αυτοί οι ίδιοι τώρα υποτίθεται ότι την πολεμούν.
Κι εμείς ξεχνάμε [;;;] τον πόνο μας, τα χαράτσια που πληρώνουμε, το πετσόκομμα των συντάξεων, την ανεργία, δεν μας απασχολούν τα νέα μέτρα που κάποια στιγμή θα έρθουν και δεν θα το καταλάβουμε..
Κι ασχολούμαστε με τα "τάγματα εφόδου" της Χρυσής Αυγής.
Οι λέξεις πια έχουν χάσει τη σημασία τους και σαν την κοινωνία που περιέγραψε με αδρές γραμμές στο "1984" ο Οργουελ, νιώθουμε σιγά-σιγά να παίρνει σάρκα και οστά ένας κόσμος απεχθής μεν αλλά εξωπραγματικός, ολίγον φτιαχτός, φανταστικός.
ΠΡΕΠΕΙ να καθίσουμε μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες, να δούμε και ν' ακούσουμε όλους τους εν διατεταγμένη υπηρεσία ειδησεολόγους και πολιτικούς αναλυτές και μετά ΝΑ ΦΟΒΗΘΟΥΜΕ, να μαζευτούμε στα 24, να πούμε ότι ευτυχώς που εμείς είμαστε καλά, αφού πρώτα κλειδώσουμε γερά τις πόρτες και τα παράθυρα, και κάνουμε μάθημα στα παιδιά μας και τα εγγόνια μας για τους κακούς και τους καλούς.
 

Μια κωλοπαρέα με ίδια φανελάκια και τις ελληνικές σημαίες έχουν προβληθεί κατά κόρον στις τηλεοράσεις σε σημείο που να έχω πειστεί κι εγώ ότι υπάρχει ολόκληρος στρατός χρυσαυγιτών.
Είδα κι άκουσα μια μέρα την κυρία Φασουλάκη του Μέγκα να λέει έξω από την ΓΑΔΑ ότι "να, τώρα περνάνε τάγματα εφόδου στην Αλεξάνδρας", κι εμείς βλέπαμε αυτό που μας έδειχνε η κάμερα, δηλαδή  4-5 μηχανάκηδες με χρυσαυγίτες που κρατούσαν ελληνικές σημαίες...

Μάλιστα συνεχώς μιλάνε για κάποια... τρεις χιλιάδες [3.000] όπλα, που είναι κρυμμένα!!!

• Δεν αντέχεται άλλο αυτή η κινδυνολογία, αυτός ο καταιγισμός απειλών και φόβου...

ΝΑΙ, να χτυπηθεί η ακροδεξιά, να την δέσουμε χειροπόδαρα, αλλά αυτό που συμβαίνει είναι πρωτοφανές, με την επικοινωνιακή εκστρατεία των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Αυτά που μας κάνει η κυβέρνηση [κι εκείνα που μας ετοιμάζει] είναι πρωτοφανή και τα "τάγματα εφόδου" της Χρυσής Αυγής μοιάζουν παιχνιδάκια μπροστά στα άγρια οικονομικά μέτρα και στα ψέματα που καθημερινά μας φλομώνουν.

Κατάλαβε κανείς λόγου χάρη ότι ο Μπόμπολας [ο "Πήγασος"] πήρε την θέση του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων;;; Λέω ένα απλό... Κι αυτό έχει σχέση άμεση με τη στάση που έχει κρατήσει το ΕΘΝΟΣ και το Μέγκα. Πλήρης στήριξη της κυβέρνησης και των αντιλαϊκών/φασιστικών μέτρων που παίρνει καθημερινά.

ΕΥΡΩΠΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΗ;;;

ΟΤΑΝ ΔΙΑΒΑΖΩ διάφορα κείμενα για την Ευρώπη και την ευρωπαϊκή οικογένεια, τα οποία και πολλαπλασιάζονται όσο πλησιάζουν οι ευρωεκλογές, το μυαλό μου πάει πλέον σε δυο ανθρώπους που προσπάθησαν με χίλιους δυο τρόπους να φτιάξουν μιαν Ευρώπη ενοποιημένη και ομοιόμορφη. Αναφέρομαι στον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ!! Κι εδώ θα αντιτείνει κανείς ότι η λογική των δυο αυτών ιστορικών προσώπων στόχευε στη δυναμική και ισοπεδωτική ενότητα. Ενώ η σημερινή ενοποιημένη Ευρώπη πέρασε μέσα από την ελεύθερη βούληση των λαών!!!!
[εδώ γελάμε]
Γιατί άραγε διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία, για να παλεύουν μετά τα κράτη που γεννήθηκαν από εκείνη τη διάλυση να ΕΝΩΘΟΥΝ ξανά σε μια άλλη "ομοσπονδία";;; Και τώρα, εμείς δεν συμμετέχουμε σε μια Ευρώπη που μας έχει γονατίσει;;; Αντί του Χίτλερ, η Μέρκελ, αντί του Ναπολέοντα κάποιος Ολάντ... Θεωρητικά είμαστε κράτος κυρίαρχο, όμως στην πραγματικότητα αυτό είναι μια απατηλή κυριαρχία. Έχουμε γίνει πλέον παίγνια στα χέρια των ισχυρών, και των κάθε λογής κερδοσκόπων.
 

Κι όταν ακούω από τα χείλη των Ελλήνων πολιτικών ότι παλεύουμε απεγνωσμένα... να βγούμε στις αγορές, τρελαίνομαι!!! Διότι με τα δανεικά θα εξακολουθούμε να είμαστε εύκολη λεία στα δόντια των ισχυρών. Απατηλή ανεξαρτησία!!!!
 

Τέλος πάντων, όταν κάποιος δεν έχει τι να πει, καλύτερα να μη μιλάει.
Εγώ απλώς σκέφτομαι δυνατά...

ΕΝΑ ΤΕΤΑΡΤΟ... ΚΥΜΑ ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΑΡΩΣΕΙ ΟΛΟΥΣ!!!

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ διαπιστώνω ότι ο κόσμος μας γίνεται ένα παλκοσένικο με ατελείωτη σειρά από κάθε λογής νούμερα - δεν ξέρω αν στο τέλος θα υπάρχουν και θεατές!!!!
Όλοι, λοιπόν, θα περιμένουν στην ουρά, να βγουν στο σανίδι!!!
Και δεν εννοώ του θεάτρου, αλλά της πολιτικής...
Όπως το Θέατρο έχει φτιαχτεί για να είναι πανηγυρισμός ψυχής, έτσι και η πολιτική έχει φτιαχτεί για να είναι πανηγυρισμός του εγωισμού, της ματαιοδοξίας, αλλά και της ικανοποίησης οικονομικών συμφερόντων.
Ρίξτε μια ματιά στα τηλεοπτικά κυρίως κανάλια για να διαπιστώσετε πόσοι πολιτικοί και πολιτευόμενοι διεκδικούν το αλάθητο και μάχονται και κραυγάζουν για τη δική τους μοναδική αλήθεια!!!
Μερικοί φοράνε και ξυλοπόδαρα και προσπαθούν να ξεγελάσουν το κοινό.
Εγώ βέβαια θα ήθελα να κολακεύουν μονάχα τον εαυτό τους, αλλά δυστυχώς εγκλωβίζουν κόσμο και κοσμάκη στις φαντασιώσεις τους.

Πάτε όμως σε μια ακρογιαλιά, όταν ο καιρός είναι συννεφιασμένος και η θάλασσα αγριωπή. Δείτε τα κύματα... Πάντοτε ένα νέο κύμα εκτοπίζει το παλιό.
Αλλά στην εποχή μας υπάρχει μια αντιστροφή των πάντων. Η εποχή τούτη, η τρελή και παλαβή, επιμένει υπερβολικά στην ανάποδη, όλα τ' αντιστρέφει, τα στήνει με το κεφάλι κάτω, σε όλα αποζητά το αρνητικό. Και γύρω μας σωριάζονται πλάκες ανεμφάνιστες...
Είχα διαβάσει παλιότερα μια δήλωση ενός επενδυτή της Wall Street, ο οποίος όταν ρωτήθηκε γιατί χτυπούν την Ελλάδα, είχε απαντήσει ψυχρά: «Δεν υπάρχει νόμος που απαγορεύει να εκμεταλλεύεσαι τον βλάκα»!!! 
Ποιοι απ' όλους αυτούς τους αγοραίους πολιτικούς νομίζουν ότι είναι έξυπνοι για να βάλουν στη θέση του τον ανώνυμο επενδυτή;;; 
Το 'τρίτο κύμα' του Τόφλερ δεν ξέρω αν έχει ακόμη τις δυνάμεις ν' αντισταθεί και να σκουπίσει την ακτή.
Δεν προσδοκώ κάτι, παρά μονάχα ένα κύμα, το τέταρτο κύμα που θα σαρώσει τα νούμερα και τους αγύρτες, τους τυχοδιώκτες και τους κάπηλους των εθνικών ιδανικών, εκείνους που κάνουν τους προστάτες του λαού κι εκείνους που τροφοδοτούν την αλυσίδα των πολιτικών και κομματικών φανατισμών.

ΩΣΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΦΤΑΙΕΙ Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΞΕΠΕΣΜΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ;;;

Ερρίκος Ίψεν: Ο κάθε πνευματικός άνθρωπος είναι ατομικά υπεύθυνος  για τον ξεπεσμό της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει και κινείται.

Λυπάμαι με την ευκολία που κάποιοι φίλοι συνυπογράφουν αρλούμπες που καταδικάζουν τον  Ανδρέα Παπανδρέου ως "προδότη"!!! Αυτοί που τώρα καταδικάζουν τον Ανδρέα ζουν και θα πεθάνουν χωρίς να γνωρίσουν την ευτυχία της κραυγής και θα καταγραφούν σ' ένα τεφτέρι που θα λησμονήσει να το ανοίξει και η ίδια η Ιστορία.

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ όμως έχει ήδη πάρει τη θέση του στην Ιστορία, ως ο πολιτικός που άνοιξε διάπλατα τις πόρτες για να περάσει ο Λαός στο προσκήνιο και να ζήσει καλύτερες μέρες.

Σήμερα όμως δεν θα περίμενε κανείς μια διαφορετική κατάσταση από αυτήν όπου ο καθένας ρίχνει μες στην κατσαρόλα το δικό του βότανο κι έτσι το μείγμα γίνεται πιο ενδιαφέρον. Η εποχή μας είναι γεμάτη από καυτερά ενδιαφέροντα και είναι ιδεολογικά αλλοπρόσαλλη και πλέον το έχω πάρει απόφαση ότι ζω κι εγώ  σε καιρούς σύγχυσης και αστάθειας πολιτικών και αισθητικών προσανατολισμών.

Στεναχωριέμαι μονάχα που 'κάποιοι φίλοι' έχουν γίνει πιστοί και πειθαρχικοί υπήκοοι των στηλών κάποιων εφημερίδων και του σμήνους των συνήθως μικρών γραφιδοφόρων ντελάληδων που κυριαρχούν [και στο διαδίκτυο] και κατά κάποιο τρόπο επιχειρούν να κατευθύνουν την κοινή γνώμη.

Και είναι μια θλίψη σήμερα να μένει κανείς απαθής μπροστά σ' αυτόν τον κατακλυσμό της αυθάδειας που έχει θρονιαστεί στα μέσα ενημέρωσης με τον αλαλαγμό της θρασύτητας και της ασυδοσίας. Έχω την εντύπωση ότι άλλοτε ο δημοσιογράφος ή εκείνος που είχε μια πένα και μια θέση σ' ένα έντυπο έδινε καθημερινά εξετάσεις με καρδιοχτύπι. Σήμερα, αδιαφορεί και ξερνάει ό,τι έχει η κοιλιά του. Η πολιτική σύγχυση και η οικονομική κρίση έχουν δημιουργήσει τιμητές των πάντων, που μωρολογούν, μπεχλιβανίζουν, χωρίς σκέψη και με ελαφρότητα...ελαφρόπετρας!!!

ΩΣΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΦΤΑΙΕΙ Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΞΕΠΕΣΜΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ;;; 

Προδότης ο Ανδρέας επειδή υπήρξε ο μπροστάρης με τον Λαό στην μεγάλη Αλλαγή που αρκετό θα ήταν το γεγονός ότι υποστασιοποιήθηκε σε ένα μεγάλο λαϊκό πανηγύρι συμβολικών ανατροπών και αντιστροφών. Στο βάθος ήταν οι μεγάλες ανατροπές των κοινωνικών ιεραρχιών και η άνοδος των μεσοστρωμάτων που συνέβη παντού στον δυτικό κόσμο μεταπολεμικά. Συνέβη καθυστερημένα στην Ελλάδα, φορτίστηκε συμβολικά με τον ριζοσπαστισμό της δεκαετίας του '70 και απέκτησε τοπικό χρώμα. H πολιτική συμμετοχή διευρύνθηκε γεωμετρικά, το πολιτικό παιχνίδι έγινε πιο σύνθετο, απέκτησαν φωνή πολύ περισσότεροι - ό,τι κι αν έλεγαν -, το οικογενειακό δίκαιο και οι σχέσεις των δύο φύλων μεταβλήθηκαν θεαματικά, τα πανεπιστήμια και η εκπαίδευση άνοιξαν και μαζικοποιήθηκαν (Αντ. Λιάκος).

H αλλαγή της κυβέρνησης το 1981 απελευθέρωσε κοινωνικές δυνάμεις που ασφυκτιούσαν και έδωσε ώθηση σε πολλές σημαντικές τομές στην περιοχή των θεσμών. Ιδιαίτερα επιθυμώ να αναφέρω την ενίσχυση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την ανάδυση του κοινωνικού κράτους, την ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, την προώθηση πρωτοβουλιών για την ανανέωση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος και, τέλος, τη θεματικά περιορισμένη αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986. Με αυτήν ο Καταστατικός μας Χάρτης εκκαθαρίστηκε από ρυθμίσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τριβές και εντάσεις στον σκληρό πυρήνα της λειτουργίας του πολιτεύματος, δηλαδή στις σχέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, της κυβέρνησης και της Βουλής (Γιώργος Παπαδημητρίου).

ΥΓ. Αγαπητέ φίλε Βασίλη,  εσύ που γράφεις στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ αυτό που συνυπογράφουν και κάποιοι δικοί μου φίλοι για την "προδοσία" του Ανδρέα, μήπως ήσουν "κομματόσκυλο" όταν δούλευες ως σύμβουλος δίπλα στον υπουργό Πολιτισμού Θάνο Μικρούτσικο όταν ήταν ακόμη πρωθυπουργός ο Ανδρέας Παπανδρέου;;;;

Σαν άλογο, με αμολητά τα γκέμια!!!

Ήμουν κρυμμένος πίσω από μία κολόνα και όταν η Σόνια βγήκε από το φαρμακείο την ακολούθησα. "Μα τι κορμί είναι αυτό; Λαμπάδα...", σκέφτηκα και βάλθηκα ν' αρχίσω την παρακολούθηση, λες και ήμουν ντετέκτιβ. Η Σόνια περπατούσε γοργά και κάποια στιγμή έβγαλε από την τσάντα της ένα σκούφο και τον φόρεσε. Σα να ψιλόβρεχε κι ενώ εκείνη έστριψε στην πρώτη γωνία, εγώ που στο μεταξύ είχα αποξεχαστεί και χάζευα σε μια βιτρίνα, δεν την πρόσεξα και καθώς πήγα να τρέξω, πέφτω πάνω σε μια κολόνα. Λίγο έλειψε να φάω κωλοτούμπα, αλλά με συγκράτησε ένας άλλος περαστικός. "Ευχαριστώ...", ψέλλισα κι άρχισα να κοιτάζω πέρα-δώθε για τη Σόνια. Εκείνη όμως είχε εξαφανιστεί. Η αλήθεια είναι ότι στη γωνία είχε παρκάρει το αμαξάκι της. Μπήκε κι έφυγε αμέσως και χάθηκε στη λεωφόρο.

Το είχα σκοπό να μάθω πώς περνάει τον καιρό της μετά την απώλεια του πατέρα της. Μου έλεγε πάντα ότι είναι διαλυμένη, χαμένη στο διάστημα, ότι δεν έχει όρεξη για τίποτε, ότι δεν έχει λεφτά, δεν έχει δουλειά... Μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην τρέλα ή σ' ένα είδος κατάθλιψης. Άραγε έχει τη δύναμη τώρα να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα και να οδηγήσει στην ηρεμία το συναισθηματικό της σύμπαν;; Πόσες φορές δεν της πρόσφερα χέρι βοήθειας κι εκείνη πλέον πάντα έβρισκε κάποιες αόριστες δικαιολογίες.

Εκείνη η βραδιά στο σπίτι της που πήγα απρόσκλητος και με καλοδέχτηκε, ομολογώ ότι ήταν από τις ωραιότερες της ζωής μου, αφού ό,τι έγινε δεν ήταν προσχεδιασμένο και οι δυο μοιάζαμε ευτυχισμένοι. Ο χρόνος μας εκεί στο σπίτι της είχε μια γλώσσα δική του κι από τη διασταύρωση των δυο μας, άρχισαν να παράγονται νοήματα απρόφερτα. Όταν ήρθε η ώρα του αποχωρισμού, είπαμε μονάχα μια ξερή καληνύχτα κι έκτοτε δεν ξαναμιλήσαμε για ό,τι συνέβη μεταξύ μας... Και τώρα εγώ τι θέλω;;; Όλα δικά μου;;; Σοφία θα πει να το παίρνεις απόφαση και να μη ζητάς τ' αδύνατα... Μα τι να σκεφτώ τώρα;;  Τις νύχτες ξυπνώ αλαφιασμένος και την σκέφτομαι. Μέχρι και ψείρα σκέφτηκα πως θα ήθελα να είμαι στο κεφάλι της...

Το ψιλόβροχο γινόταν πιο δυνατό και πυκνό, αλλά συνέχιζα να περπατώ στην Κηφισίας αργά-αργά και ήταν σα να κάρφωνα τα πόδια μου στο πεζοδρόμιο. Φοβόμουν μη τυχόν και παραπατήσω ξανά και γλιστρήσω κι άντε μετά να βρω άκρη. Κι αυτά τα πεζοδρόμια είναι τόσο στενά κι έχουν τα δέντρα στη μέση και δεν χωράει καλά-καλά ο άνθρωπος να περάσει και μερικές φορές αναγκάζεται να πατήσει στο δρόμο. Εκεί φωλιάζει ο φόβος. Μια φορά στην πλατεία Κλαυθμώνος είχε περάσει ξυστά από δίπλα μου ένα λεωφορείο και μ' έριξε κάτω, χωρίς να πάθω τίποτε. Δηλαδή, άγγιξε τα ρούχα μου και ο αέρας του μ' έσπρωξε... Λίγο περισσότερο αν με πίεζε, θα είχα κακά ξεμπερδέματα. Τώρα το ξαναθυμήθηκα εκείνο το περιστατικό κι άρχισα πάλι να φοβάμαι γιατί με τη βροχή όλα μπορούν να συμβούν.

Περπατούσα δίχως σκοπό. "Μέχρι το Γηροκομείο...", σκέφτηκα και στο ύψος του Ερυθρού, εκεί στη διασταύρωση είδα το κακό. Ένας γεροντάκος που περνούσε στο φανάρι πριν ανάψει το πράσινο, γλιστράει και το γιωταχί που ερχόταν από την Πανόρμου, πέφτει πάνω του. Πανζουρλισμός. Ο γεροντάκος, ένα λιανό κορμί, ξαπλωμένο στην άσφαλτο. Σκοτώθηκε, ζούσε, είχε αίματα, ήταν σοβαρά ή ελαφρά, ποιος ξέρει! Μαζεύτηκαν εκεί μερικοί, αλλά εγώ έριξα από μακριά μια ματιά κι αφού είδα και το νοσοκομείο απέναντι, σαν ήσυχος τράβηξα το δρόμο μου. "Τι σου είναι ο άνθρωπος!! Μια στιγμή που την έχει τσεκάρει η μοίρα του και δεν τη σβήνει...", είπα δυνατά και μάλλον άκουσα τη φωνή μου μπλεγμένη με τη βροχή που όλο και δυνάμωνε. Τότε, άλλαξα πορεία κι έστριψα δεξιά να βρω τη Σεβαστουπόλεως και να γυρίσω σπίτι μου.

Στο μυαλό μου είχε καρφωθεί σήμερα η Σόνια και ήθελα πάση θυσία να μιλήσω μαζί της. Αφού δεν μπόρεσα δια ζώσης, θα πήγαινα να ακολουθήσω τη μόνη βέβαιη οδό που είναι το διαδίκτυο. Κι όσο να φτάσω σπίτι, να πλυθώ, να φτιαχτώ, να φάω, θα πέρασε αρκετή ώρα, τόση ώστε στο μεταξύ να έχει πάει και η Σόνια στο δικό της.

Οκτώβριος στο Χαλάνδρι, Οκτώβριος στη Σεβαστουπόλεως, Οκτώβριος στον Άγιο Βασίλη στον Πάρνωνα, Οκτώβριος για τους Φιλιππινέζους που έχουν κάνει τη δική τους συνοικία στους Αμπελόκηπους, Οκτώβριος και για τους Αλβανούς... Μια μέρα χαράς -έστω και βροχερή, έστω και μ' ένα ατύχημα- εκτός από την καρδιά της Σόνιας. Ούτε η καρδιά της ούτε το σπίτι της έδειχναν κανένα σημάδι χαρούμενης ατμόσφαιρας...

Αν είχα ένα φίλο, θα μου έλεγε ίσως: έχεις σκεφτεί καλά αυτό που πας να κάνεις, μην πάρεις κι άλλη ψυχή στο λαιμό σου;; Αυτό το καλό έχει κανείς όταν έχει ένα φίλο.... Δεν έχω κανένα φίλο. Δεν θέλω να πω πως αυτό είναι καλό, απλώς είμαι ελεύθερος από τις συμβουλές ενός φίλου, για κάποιο απόλυτο συμφέρον. Κατά τα άλλα, πολλές φορές στ' αλήθεια, μ' έχει απασχολήσει βαθιά αυτή η σκέψη...

Τι να πω και πώς να το πω στη Σόνια;;

Μερικές φορές στη ζωή μου έκανα διάφορες ερωτικές εξομολογήσεις. Εντούτοις τώρα δεν με βοηθά καθόλου η πείρα μου. Αυτή η εξήγηση πρέπει να γίνει εντελώς πρωτότυπα. Προπάντων αυτό που έχει σημασία είναι ένας αποπλανητικός ελιγμός...

Πριν καθίσω μπροστά στον υπολογιστή, έκανα μερικές θεατρικές κινήσεις και βήματα. Μπορεί έτσι να έβρισκα την πιο σωστή στάση και κίνηση που θα την εντυπωσίαζε. Πήγα και μπροστά στον ολόσωμο καθρέφτη της κουζίνας και συνέχισα τις ίδιες κινήσεις. Το θέμα είναι πού θα βρίσκεται προσηλωμένη η καρδιά και η σκέψη της ενώ εγώ θα λέω τις ερωτικές παλαβομάρες μου!!! Ξανασκέφτομαι όμως τι είναι εκείνο που θα ήθελα να της αποσπάσω... Βέβαια, το καλύτερο θα ήταν να μη χρειαστεί να κάνω όλα αυτά που με παραπέμπουν σε γελοίους θεατρικούς χαρακτήρες. Μα είναι δυνατόν εγώ να φτάσω εκεί και να παρακαλάω μια γυναίκα;;; "Για ξανασκέψου το κύριε Πορφύρη... Το να γεννηθείς άνθρωπος είναι μια τυπική διαδικασία. Το θέμα είναι πώς ακριβώς αξιοποιείς αυτή σου την ύπαρξη..."!!

Πάλευα να φτιάξω μια κατάσταση για να την δω αφ' υψηλού. Πες -σκέφτηκα- ότι βρεθήκαμε, της τα είπα όσα είχα κατά νου, με άκουσε και ενέδωσε και άρχισε μια σχέση, η οποία όμως κάποια στιγμή θα μας ξεγύμνωνε και τους δυο. Το μυαλό μου πήγε την εποχή που ο άνθρωπος εξόρμησε στο διάστημα και πάτησε στο φεγγάρι και το απογύμνωσε από τη μαγεία του. Κάποτε όταν ήμουν παιδί, είχα έναν καημό: να μου χαρίσουν ένα ποδήλατο. Κοιμόμουν και ξυπνούσα με αυτή την έγνοια. Το ποδήλατο δεν μου το χάρισαν ποτέ κι έμεινα να το ονειρεύομαι - ακόμα και μεγάλος. Θα μου πείτε, δεν σου περίσσεψαν μερικά χρήματα για ν' αγοράσεις ένα ποδήλατο;; Είχα χρήματα, αλλά δεν θέλησα να το αγοράσω γιατί έτσι δεν θα μπορούσα πια να το ονειρεύομαι. Έτσι και τώρα με την Σόνια... Τι να κάνω;;; Αχ αυτός ο νους όταν καλπάζει αφηνιασμένος, σαν άλογο με αμολητά τα γκέμια!!!

Ενα κουδούνισμα με συνέφερε. Ήταν το κινητό μου. Η Σόνια!! "Ναι... Πορφύρη, σε χρειάζομαι...". Μουγκάθηκα. Δεν μπορούσα ν' αρθρώσω λέξη. "Εεε, ναι, συμβαίνει κάτι;". Κι εκείνη, απάντησε στεγνά, αποφασιστικά: "Μπορείς να έρθεις απόψε στο σπίτι;"

Από τον κερατά και σουβλατζή στον... Μουνή!!!!

ΚΑΠΟΙΑ ΚΕΝΤΡΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΕΛΕΓΞΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ και κάποια άλλα κέντρα επιζητούν μανιωδώς να κουλαντρίζουν την καλλιτεχνική ζωή του τόπου. Νευρίασα σήμερα μόλις διάβασα ένα άρθρο/ρεπορτάζ/έρευνα στο ΒΗmagazino, με τίτλο ΟΙ 10 ΙΣΧΥΡΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΗΜΕΡΑ... Και μλέει ο δημοσιογράφος ότι "είναι οι βασικοί παίκτες που κινούν τα νήματα στη σύγχρονη θεατρική πραγματικότητα"!!!! Θα μου πειτε, τι θέλω εγώ τώρα;;; Ο καθένας ό,τι γουστάρει γράφει... Σωστά, κι εγώ ό,τι γουστάρω γράφω...

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΔΕΚΑ;;; Σταμάτης Φασουλής, Σωτήρης Χατζάκης, Νίκος Καραθάνος, Στάθης Λιβαθινός, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Γιάννης Κακλέας, Δημήτρης Τάρλοου, Θωμάς Μοσχόπουλος, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Λένα Κιτσοπούλου.

Αυτοί οι άνθρωποι που δεν τους μηδενίζω, φυσικά ίσως να μην φταίνε που το περιοδικό τούς έβαλε σε περίοπτη θέση. Ο καθένας και η καθεμιά έχει τα υπέρ και τα κατά. Εγώ για μια κυρία θα πω ότι δεν έχει καθόλου ΥΠΕΡ και όλα είναι εναντίον της και αναφέρομαι στην Κιτσοπούλου που η σχέση της με το θέατρο είναι όση εγώ έχω με την αεροδυναμική!!! Η κυρία αυτή που είναι και πεζογράφος και ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας, και σκηνοθέτης και μοντέλο και μπορεί και κάτι άλλο που δεν ξέρω, έχει αφοσιωθεί στην ΠΡΟΚΛΗΣΗ!!! Η παρουσία της στο χώρο των τεχνών και των γραμμάτων βασίζεται στην πρόκληση. Αντιπαρέρχομαι όσα γράφει ο δημοσιογράφος στο περιοδικό και στέκομαι μονάχα στο παρακάτω: "Τον Οκτώβριο αναμένεται να ξεκινήσουν στο Θέατρο του Νέου Κόσμου οι παραστάσεις του 'Μουνή', που αποτελεί σκηνική διασκευή του ομότιτλου διηγήματός της..." κ.λπ. Να ξεχάσουμε ότι η Κιτσοπούλου σ' ένα άλλο έργο της που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών του κυρίου Λούκου, τον Αθανάσιο Διάκο, τον ήρωα της Αλαμάνας, τον έκανε... σουβλατζή και κερατά;;;

Ήδη έχει προϊδεάσει το κοινό που θα τρέξει να παρακολουθήσει τον... Μουνή και φυσικά θ' αγοράσει και το βιβλίο.... Η πρόκληση δεν είναι τέχνη, πάει και τελείωσε. Η Κιτσοπούλου πλασάρει τις ιδιορρυθμίες της, τα απωθημένα της, μπορεί κάποια ερωτικά ορμέμφυτα που μένουν ανικανοποίητα. Η πεζογραφία της και το θέατρό της δεν έχουν παρά τη διέξοδο και τη συνείδηση του αυτοερωτισμού. Αυτά για έναν από τους... βασικούς παίκτες που κινούν τα νήματα στη νεοελληνική θεατρική πραγματικότητα, όπως θέλει το περιοδικό του συγκροτήματος.

Ο Τσέχοφ με αφορμή μια παράσταση

ΥΠΑΙΝΙΣΣΟΜΑΙ την παράσταση του Θείου Βάνια του Άντον Τσέχοφ που είδα μια νύχτα στο Ανοιχτό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Μιχαηλίδη. Και λυπούμαι που δεν βρήκα την ευκαιρία να δω την παράσταση για δεύτερη φορά. Θα το ήθελα. Γιατί με ενθουσίασε η λιτότητα της σκηνοθεσίας, του σκηνικού (Αγνή Ντούτση), της ερμηνείας των ηθοποιών. Ήταν μια παράσταση που είχε βάθος. Η ωριμότητα του Μιχαηλίδη ανέστησε στα μάτια των θεατών της παράστασης το θέαμα των ανθρώπων και της ζωής τους. Η γοητεία των τσεχοφικών ηρώων υποδηλώνεται από τα μυστικά τους. Δεν είμαι κριτικός για να σταθώ σε κάποιες ερμηνευτικές λεπτομέρειες. Δεν έχει, άλλωστε, και τόση σημασία, αφού η παράσταση έδωσε εκείνο που χαρακτηρίζει την τσεχοφική ατμόσφαιρα: σιωπή! Μια σιωπή με κυματισμούς, με πλαστικότητα, με χρώματα, με παλμούς ζωής.

ΤΟ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ να μεταχειρίζεσαι το λόγο και την κίνηση –σημείωνε ο Άγγελος Τερζάκης–, την εξωτερική δράση, έτσι που να οργανώνεται μ’ αυτά η σιωπή, είναι ένα από τα βαθύτερα επιτεύγματα της θεατρικής τέχνης. Ο Τσέχοφ δεν το περιμένει, το απαιτεί. Σ’ αυτόν υπάρχει ένα διπλό ρεύμα διαλόγου, μ’ εναλλασσόμενη στάθμη, όπου ενώ το ένα νήμα κυματίζει λυτό, στην επιφάνεια, το άλλο υποκρούει σφιχτά, υποβαστάζει, κάποτε ειρωνεύεται ή διαψεύδει, αλλά έτσι πάντα που να κάνει αισθητό το μυστήριο του όντος.

ΕΙΝΑΙ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ δευτέρου βαθμού. Τον είχε επισημάνει πρώτος, θεωρητικά, ο Μέτερλιγκ, όμως αυτό μας δείχνει το γιατί ο όρος «ρεαλισμός» κερδίζει άλλο περιεχόμενο στην περίπτωση του Τσέχοφ. Εδώ οι αισθητικές σχολές συγχέονται κι αυτοαναιρούνται. Είπανε –και λένε ακόμα, βαρυσήμαντοι θεωρητικοί– τον Τσέχοφ «νατουραλιστή». Ανοησία. Μπορεί να μιλήσει κανένας για ρεαλισμό συμβολιστικό; Αν ναι, αν δεν πρόκειται γι’ αντίφαση, τότε είναι η περίπτωση του Τσέχοφ. Ο άνθρωπος υπάρχει κι όταν δεν μιλάει. Δεν είναι μόνον όταν φλυαρεί ή όταν ψεύδεται –υποπροϊόντα-δουλείες και τα δυο του λόγου– που υπάρχει, αλλά κι όταν σωπαίνει χωρίς να είναι αδειανός. Πότε η σιωπή εκδηλώνει την παρουσία περισσότερο κι από τη λαλιά; Αυτό, το συνέλαβε, το καθήλωσε περισσότερο από κάθε άλλον ο Τσέχοφ.

ΕΦΤΑΣΕ να γίνει εκπληκτική η δεξιοσύνη του Τσέχοφ στην έκφραση του μη διατυπώσιμου. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την περιγραφική δεινότητά του. Ωστόσο, ποτέ δεν παρασύρθηκε απ’ αυτήν. Δεν είναι ότι μας περιγράφει τους ήρωές του, αλλά ότι συμπυκνώνει στον καθένα τους κάποια μυστική αγωνία. Και είναι αλήθεια ότι αρκετές φορές εκτιμούμε την υποδήλωση, την υποβλητική ελλειπτικότητα. Και ο Τσέχοφ δεν καίει τα πυρομαχικά της τέχνης του για πυροτεχνήματα. Ούτε απόκρημνη είναι ούτε δυσκολοπρόσιτη. Πάντως, η ροή του χρόνου στο έργο του Τσέχοφ, που συμπαρασύρει και τη χαρά και τη λύπη, νιώθουμε πως μας αφήνει αισθητά τ’ αχνάρια της λύπης.

Σε μια συνέντευξή του στην Μαρί-Ελέν Ετιέν, ο σκηνοθέτης Πίτερ Μπρουκ (Δρώμενα, τ. 3-4/1984) έλεγε: Ο Τσέχοφ ζούσε σε μια Ρωσία μεγάλης αθλιότητας και υπέφερε με ό,τι έβλεπε. Ήταν ένας αμφισβητίας της εποχής του. Σαν γιατρός είχε αναπτύξει μια μεγάλη ικανότητα παρατήρησης κι ακόμη πολύ χιούμορ – ένα χιούμορ πολύ σκυθρωπό συχνά.

Υπάρχουν δυο παράγοντες εξαιρετικά σημαντικοί στη ζωή του Τσέχοφ. Ο πρώτος ότι ήταν ένας άνθρωπος καταδικασμένος, ο θάνατος τον κυνηγούσε, ο δεύτερος ότι μπροστά σε αυτό το γεγονός – με το προαίσθημα αυτών που θα πεθάνουν νέοι - έδειχνε μια ενέργεια ασύλληπτη. Πλάι στην ιατρική του δραστηριότητα έγραψε τόσες ιστορίες, τόσα άρθρα, έκανε τόσα ταξίδια. Παρόλο που ήταν άρρωστος, για παράδειγμα έκανε ένα απίστευτα δύσκολο ταξίδι για να επισκεφθεί τους καταδικασμένους στα κάτεργα. Ζούσανε κάτω από συνθήκες απόλυτα φρικτές, όπως ο Σολζενίτσιν στη Σιβηρία, κι όλα τούτα τα περιέγραψε σ’ ένα του αφήγημα. Ένας άνθρωπος ευαίσθητος και δυστυχισμένος, ο άνθρωπος που ξέρουμε από τις φωτογραφίες του, αυτόν ξαναβρίσκουμε στα διηγήματά του. Περνώντας στο θέατρο ο τόνος των έργων του αλλάζει κι αυτό είναι η απόδειξη ότι δεν πρόκειται μόνον για έναν καλό συγγραφέα που γράφει θέατρο, αλλά για ένα ταλέντο απόλυτα εξαιρετικό.

Είχα καταλάβει – υπογραμμίζει ο Πίτερ Μπρουκ – (όπως ο Σέξπιρ και λίγοι ακόμη) αυτό που στο θέατρο είναι θεμελιώδες: θέατρο δεν υπάρχει παρά αν η αναγκαστικά προσωπική οπτική γωνία του μυθιστοριογράφου εξαφανιστεί για να δώσει τη θέση της σε μια οπτική γωνία πολλαπλή. Αυτό μοιάζει αδύνατο. Είναι σαν κάποιος κοιτώντας τα αγάλματα στην Ινδία, να ’λεγε, «α! τι ωραίο θα ήταν να είχαν δώδεκα χέρια». Άλλο να διαπιστώνεις κι άλλο να κατορθώνεις. Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν εξαιρετικά λίγα μεγάλα έργα. Για μένα οι δυο μεγαλύτεροι συγγραφείς είναι ο Σέξπιρ κι ο Τσέχοφ. Είναι περίεργο που δυο άνθρωποι με ύφος τόσο διαφορετικό (ο ένας γράφει έργα επικά σε στίχο, ο άλλος ρεαλιστικά σε πρόζα) συναντιώνται, μπορούμε να πούμε, σε τούτο το κοινό σημείο: την πολλαπλή οπτική γωνία. Και στις δυο περιπτώσεις καμιά κρίση δεν εκφέρεται για τα πρόσωπα – το καθένα υπάρχει με τρόπο ολότελα ανεξάρτητο. Ο ηθοποιός μπορεί να δώσει εξίσου πυκνότητα στο ένα ή στο άλλο πρόσωπο κι ο θεατής να βγει από το συνηθισμένο του μανιχαϊσμό: δεν υπάρχουν «καλοί» και «κακοί»…

ΥΓ. Έτσι, για να μην αφήσω τις σκέψεις ημιτελείς από τη δημοσίευση μιας φωτογραφίας και τον μονόλογο της Σόνιας, της ηρωίδας του Αντον Τσέχοφ, στον ΘΕΙΟ ΒΑΝΙΑ. Το κείμενο αυτό το είχα δημοσιεύσει στα "Δρώμενα"

"Πρέπει να ζήσουμε! Θα ζήσουμε θείε Βάνια!..."

ΒΟϊΝΙΤΣΚΙ: Παιδί μου, πόσο πονάω! Αχ, αν ήξερες μονάχα πόσο πονάω!
ΣΟΝΙΑ: Τι να κάνουμε θείε; Πρέπει να ζήσουμε! Θα ζήσουμε θείε Βάνια! Θα ζήσουμε πολλές πολλές μέρες αράδα κι ατέλειωτα βράδια. Θα υποφέρουμε υπομονετικά τις δοκιμασίες που μας στέλνει η μοίρα. Θα δουλεύουμε για τους άλλους και τώρα κιαι στα γερατειά μας - χωρίς ξεκούραση. Κι όταν έρθει η ώρα μας, θα πεθάνουμε ήσυχα-ήσυχα, χωρίς κανένα παράπονο.  Κι εκεί, πέρα απ' τον τάφο μας, θα πούμε πως υποφέραμε, πως κλάψαμε, πως η ζωή μας πίκρανε, κι ο θεός θα μας σπλαχνιστεί. Και τότε κι εγώ κι εσύ, θείε μου αγαπημένε, θα δούμε τη ζωή φωτεινή, χαρούμενη, ωραία. Θα χαιρόμαστε τότε και θα κοιτάζουμε πίσω τα τωρινά μας βάσανα και τις πίκρες με καλοσύνη, με χαμόγελο - και θ' αναπαυτούμε. Πιστεύω, θείε μου. Πιστεύω θερμά, με πάθος! (Γονατίζει μπροστά του και βάζει το κεφάλι της στα χέρια του. Με κουρασμένη φωνή.) Θ' αναπαυτούμε.

(Ο Τελιέγκιν -ο ξεπεσμένος κτηματίας- παίζει σιγανά κιθάρα)

ΣΟΝΙΑ: Θ' αναπαυτούμε! Θ' ακούμε τους αγγέλους. Θα δούμε όλο τον ουρανό φωτισμένο με αστέρια σαν διαμάντια. Θα δούμε πως όλη μας η κακία εδώ κάτω στη γη, όλα μας τα πάθη, όλοι μας οι πόνοι, θ' αφανιστούνε μέσα στο έλεος που θα πλημμυρίσει όλο τον κόσμο. Και η ζωή μας θα γίνει ήρεμη, τρυφερή, γλυκιά σαν χάδι... Πιστεύω!...  Πιστεύω!... (Σκουπίζει τα δάκρυά της με το μαντίλι της.) Φτωχέ μου, θείε Βάνια, κλαις... (Μες απ' τα δάκρυά της.) Δε γνώρισες στη ζωή σου χαρές. Όμως περίμενε, θείε Βάνια, περίμενε... Θ' αναπαυτούμε. (Τον αγκαλιάζει.) Θ' αναπαυτούμε!...

(Ο Τελιέγκιν παίζει σιγανά. Η Μάρια Βασίλιεβνα γράφει σημειώσεις στο περιθώριο του βιβλίου της. Η Μαρίνα πλέκει κάλτσες.)

ΣΟΝΙΑ: Θ' αναπαυτούμε!

ΑΥΛΑΙΑ

........................
Αυτή η σκηνή στο φινάλε του 'Θείου Βάνια' δεν φεύγει ποτέ από το μυαλό μου. Και από μόνη της είναι συγκλονιστική. Εννοώ και μόνο να τη διαβάζει κανείς στο κείμενο του Τσέχοφ... Πολύ περισσότερο βέβαια όταν έχει δει την παράσταση και θυμάται τη Σόνια και τον Θείο Βάνια.

ΠΡΟΕΛΑΥΝΕΙ Η ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ;;;

Είναι ένα τεράστιο ζήτημα, αλλά θα έπρεπε να είναι κανείς προσεκτικός σε παρόμοιες αναλύσεις και συμπεράσματα.
Η αλήθεια είναι ότι η οικονομική κρίση, η ανασφάλεια, η ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ [με κεφαλαία, κι όποιος έχει αντίρρηση, με γεια του με χαρά του], έθρεψαν και τρέφουν τον ακροδεξιό εθνικολαϊκισμό που βρήκε την ευκαιρία να χωθεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. 

Δεν μπορεί όμως κανείς να ισχυριστεί με βεβαιότητα για το είδος αυτής της κοινωνικο-πολιτικής εξέλιξης. 

Έχει άραγε άμεση σχέση με τους ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ εγκληματίες που αιματοκύλησαν τον κόσμο ή είναι ένα καινούργιο φαινόμενο;; 

Ερωτήματα... Πώς ν' απαντηθούν;; 

Μ' ενοχλούν οι εύκολες απαντήσεις των κομμάτων, που χωρίς δεύτερη σκέψη και χωρίς να έχουν αξιολογήσει τις καταστάσεις, μας πολυβολάνε με ανιστόρητες αναλύσεις και τοποθετήσεις.  

Θυμάμαι τις πρώτες μέρες που αναφερόμενοι στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όλοι -κόμματα και δημοσιογράφοι- μιλούσαν για πολιτικό έγκλημα!!! 

Και τι ήταν;;; Ένα έγκλημα του κοινού ποινικού δικαίου - αυτό έγραψα αμέσως τότε. 

Και στη συνέχεια όλοι μιλούσαν και μιλάνε για ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ. 

Είναι φανερό πλέον ότι όλοι έχουν μπλέξει τα πράγματα - ηθελημένα ή αθέλητα. 

Ας ασχοληθούν οι πανεπιστημιακοί ή κοινωνιολόγοι ή ιστορικοί, αν αυτό το φαινόμενο που σήμερα αντιμετωπίζουμε στη χώρα μας είναι έκφραση λαϊκιστική ή νεολαϊκιστική, φασισμός ή νεοφασισμός, ναζισμός ή νεοναζισμός κ.ο.κ.
Η σύγχυση που έχουν προκαλέσει οι "ευαίσθητοι" κομματικοί εκπρόσωποι και οι δημοσιογράφοι και γενικώς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μοιάζει να είναι ενταγμένη σε μια τακτική που κανείς δεν ξέρει πού αποβλέπει.
Το θέμα είναι ότι εγώ δεν φοβάμαι μη τυχόν και η ακροδεξιά στην Ελλάδα αναλάβει την εξουσία - αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ, διότι η κοινωνία μας πλέον έχει βαθιά ριζωμένη την πεποίθηση ότι η δημοκρατία είναι εκείνη που εγγυάται τις ελευθερίες μας κι αυτοί όλοι τους, όσοι και να είναι, οι ακροδεξιοί, αυτό που επιχειρούν είναι να υπονομεύουν τους θεσμούς.
Ουσιαστικά είναι σα να θέλουν να βάλουν φρένο στην εξέλιξη, σα να θέλουν να μουντζουρώσουν την ιστορία για άλλη μια φορά. Όμως αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει κι ας ωρύονται η αξιωματική αντιπολίτευση και η όποια αντιπολίτευση και η δικομματική συμπολίτευση.

Μια συνάντηση στο άπειρο!!!

"Ξαφνικά ένιωσα φόβο, ο κόσμος φαινόταν κενός και βουβός. Μια νότα θα τον ζωντάνευε, θα τον έκανε μουσικό όργανο. Όμως η νότα αυτή δεν παιζόταν και ο κόσμος παρέμενε άδειο κουτί...". Έτσι, σαν απελπισμένος ο Joseph Cotten, στο Πορτρέτο της Τζένι [Portrait of Jennie, 1947, σκηνοθεσία William Dieterle], ως Eben Adams, ο οποίος υποδύεται τον εραστή της Jennie, θα παλέψει στη ζωή του για να κερδίσει αυτό που δεν είχε καταφέρει, να γίνει δηλαδή ένας ζωγράφος με έργα εμπνευσμένα. Η τυχαία συνάντησή του με τη νεαρή 12χρονη Jennie σ' ένα πάρκο θα του αλλάξει τη ζωή, αφού θα γίνει η πηγή της έμπνευσής του. Βέβαια, ο χρόνος θα τον κάνει να καταλάβει ότι έχασε πολλά. Το κορίτσι θα γίνει μια όμορφη γυναίκα, θα την ερωτευτεί με πάθος, θα φιλοτεχνήσει το πορτρέτο της [που στην πραγματικότητα ήταν ένα έργο του ζωγράφου Robert Brackman], αλλά το φινάλε δεν θα είναι το επιθυμητό...

Μας είχε ειδοποιήσει η Μετεωρολογική Υπηρεσία, αλλά η βροχή ήρθε μετά τα μεσάνυχτα, με αστραπόβροντα. Κατάλαβα και από τα γαβγίσματα του σκύλου ότι έξω γινόταν χαλασμός. Ένιωσα σαν τον Eben Adams που αδυνατούσε να εισπράξει τα ερεθίσματα που του δίνονταν ωσότου γνώρισε την Jennie... Καλός ζωγράφος, τεχνίτης, απολάμβανε ό,τι έβλεπε, αλλά στα έργα του χανόταν η ουσία που ενδεχομένως επιθυμούσε να μεταφέρει από τα βάθη της δικής του καρδιάς στον μουσαμά. 

Βγήκα στο μπαλκόνι -τρεις η ώρα το πρωί- κι απολάμβανα τη βροχή που έπεφτε καταιγιστική. Ποτέ δεν κατάφερα ν' αποτυπώσω με λέξεις αυτό που νιώθω όταν βρέχει. Την έβλεπα κιόλας να δημιουργεί τις δικές της νότες κάτω από τις μεγάλες λάμπες των δρόμων και μετά να διαλύεται στην άσφαλτο... Δεν ακουγόταν παρά μόνο η δύναμη της βροχής και το πέσιμό της πάνω και σε τσίγκους, σε τζαμαρίες και σε τέντες... Κάπου-κάπου η γειτονιά φωτιζόταν από τις αστραπές, λες και ήταν ένα τεράστιο σκηνικό... 

Προσπαθούσα να φύγω, να ταξιδέψω έξω από τον χάρτη, αλλά η ώρα περνούσε και σκεφτόμουν ότι το ξημέρωμα θα διαλύσει τα πάντα, θα τα ισοπεδώσει και θα τους αποδώσει τη σκληρή τους επιφάνεια και την αναισθησία των ανθρώπων που εξαφάνισαν ρέματα, ποτάμια και τσιμεντάρανε ολόκληρη Αττική, για να κατοικούν ο ένας πάνω στον άλλον και να μισούν ο ένας τον άλλον. Αυτή είναι η κόλαση της Αθήνας... Είναι φορές που νιώθω ότι το καφκικό σύμπαν είναι υπαρκτό εδώ στην Αθήνα. Το ίδιο μια θανάσιμη αφαίρεση κι ένα εξοντωτικό περιβάλλον που συντρίβει τον άνθρωπο...

Ναι, προσπαθούσα να φύγω, προσπαθώ να ταξιδέψω έξω από τούτο το σύμπαν, στο άπειρο, χωρίς τις διαστάσεις που βάζουν οι κοινωνικές συντεταγμένες. Να ταξιδέψω στην αναζήτηση ενός άλλου κόσμου... Η Τέχνη είναι αλήθεια ότι προσφέρει μια διέξοδο, μέσα στην ψευδαίσθηση του χρόνου, σ' αυτήν την απιστία και προδοσία των πάντων που είναι η συνείδηση της επαφής μας με την αντικειμενική πραγματικότητα! Όμως η Σ. έγραψε σήμερα: "μην ξεχνάτε ότι το μεγαλύτερο όπλο στη ζωή είναι η ΑΓΑΠΗ...". Ε, λοιπόν, πάνω της διαλύονται πλάνες και πόθοι και όνειρα και σχέδια.