Ποιοι και ποιες σήμερα ζηλεύουν τη δόξα του Καζαντζάκη;;;

Παρά την οικονομική κρίση, έχω διαπιστώσει ότι στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και των σούπερ-μάρκετ στοιβάζονται σχεδόν καθημερινά δεκάδες βιβλία “νέων” συγγραφέων, που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, κι όλα, Θεέ μου, μιλάνε για τις περιπέτειες των συγγραφέων τους. Κι αυτά τα βιβλία τ' αγοιράζουν και οι κυρίες των βορείων προαστίων και οι κυριούλες του Χαλανδρίου και των άλλων ημιβόρειων προαστίων και γλυκαίνονται ή νανουρίζονται. Πολυσέλιδα μυθιστορήματα, με τραβηχτικά εξώφυλλα, με επίχρυσους τίτλους, πλασάρουν την ανύποπτη μωρία κάποιων ανθρώπων που ζήλεψαν τη δόξα του Καζαντζάκη.

Το αστείο είναι ότι γράφονται τέτοια μυθιστορήματα στην ώρα που η ζωή μας έχει γίνει κόλαση και είμαστε αντιμέτωποι με μια κοινωνία που κρατάει στα χέρια της απασφαλισμένες χειροβομβίδες. “Δεν μ' ενδιαφέρει αν η μαρκησία πήγε στο τσάι στις πέντε η ώρα...”, είχε φωνάξει κάποτε ο Πολ Βαλερί, θέλοντας ακριβώς να χτυπήσει συναγερμό. Αλλά, τελικά, όσους συναγερμούς και να χτυπήσει κανείς, σκουπιδοβιβλία θα γράφονται αενάως. Θα μου πείτε, και τι σε νοιάζει εσένα;;; Σωστά. Δεν με νοιάζει. Απλώς χτες που ήμουν στο σούπερ μάρκετ χάζευα για πολλοστή φορά στις προθήκες με τα βιβλία που είναι όλα “μυθιστορήματα” και μάλιστα πολυσέλιδα, και απορούσα πού βρίσκουν οι συγγραφείς τους τη διάθεση να γράφουν τέτοιες ιστορίες που την άλλη μέρα τις έχουν ξεχάσει και οι ίδιοι;

Οι λογοτεχνικοί ήρωες μας συντροφεύουν μόνο όσο διαρκεί η ανάγνωση του βιβλίου ή είναι δυνατόν, αν συνδεθούμε συναισθηματικά μαζί τους, να αποκτήσουν ύπαρξη και να επιδράσουν στη ζωή μας, ακόμα και ν' αλλάξουν την πορεία της; Πάντως, κάθε τόσο που διαβάζω τις σχετικές κατατάξεις με τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς ή του αιώνα, βιβλία ελληνικά δεν βλέπω, παρά τις κραυγές των ντόπιων κριτικών και των ίδιων των συγγραφέων που παλεύουν να μεταφραστούν και μεταφράζονται [και διαμαρτύρονται και για το κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ]...

Ο Ξένος του Αλμπέρ Καμί, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Μαρσέλ Προυστ, Τα σταφύλια της οργής του Τζον Στάινμπεκ, Για ποιον χτυπάει η καμπάνα του Ερνεστ Χεμινγουέι, Ο μεγάλος Μολν του Αλέν Φουρνιέ, Η ανθρώπινη μοίρα του Αντρέ Μαλρό, Η Δίκη του Φραντς Κάφκα, Το δεύτερο φύλο της Σιμόν ντε Μποβουάρ, Περιμένοντας τον Γκοντό του Σάμουελ Μπέκετ, Το είναι και το μηδέν του Ζαν-Πολ Σαρτρ, Το όνομα του ρόδου του Ουμπέρτο Εκο, Αρχιπέλαγος Γκουλάνγκ του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, 1984 του Τζορτζ Οργουελ, Η φαλακρή τραγουδίστρια του Ευγένιου Ιονέσκο, Λολίτα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Οδυσσέας του Τζέιμς Τζόις, Οι κιβδηλοποιοί του Αντρέ Ζιντ, Εκατό χρόνια μοναξιάς του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Τερέζ Ντεκερού του Φρανσουά Μοριάκ, Όσα παίρνει ο άνεμος της Μάργκαρετ Μίτσελ, Το μαγικό βουνό του Τόμας Μαν, Καλημέρα θίλη της Φρανσουάζ Σαγκάν, Ο υπέροχος Γκάτσμπι του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, Το αστείο του Μίλαν Κούντερα, Η περιφρόνηση του Αλμπέρτο Μοράβια, Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Λουίτζι Πιραντέλο, Μάρτιν Ίντεν του Τζακ Λόντον, Στο δρόμο του Τζακ Κέρουακ, Λόρδος Τζιμ του Τζόζεφ Κόνραντ, Το θέατρο και το είδωλό του του Αντονέν Αρτό, Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες του Ρόμπερτ Μούζιλ, Ο φύλακας στη σίκαλη του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριτς Μπρίγκε του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Η καταγωγή του ολοκληρωτισμού της Χάνα Αρεντ, Τα παιδιά του μεσονυκτίου του Σαλμάν Ρουσντί, Μόμπι Ντικ του Χέρμαν Μέλβιλ, Η δύναμη και η δόξα του Γκράχαμ Γκριν...

Είναι κι άλλα βιβλία κι άλλοι συγγραφείς που δεν πρέπει να τους αγνοούμε, όπως οι Ζοζέ Σαραμάγκου, Ίβο Άντριτς, Ελίας Κανέτι, Ναντίν Γκόρντιμερ, Ίμρε Κέρτες, Ουίλιαμ Φόκνερ, Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, Γουίλιαμ Γκόλντινγκ, Ντόρις Λέσινγκ, Γιασουνάρι Καβαμπάτα, Έρμαν Έσσε, Χάρολντ Πίντερ, Σολ Μπέλοου, Κενζαμπούρο Όε, Γκράτσια Ντελέντα, Καμίλο Χοσέ Θέλα, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Περ Λάγκερκβιστ, Ράντγιαρντ Κίπλινγ, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Πάβλο Νερούδα, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Φερνάντο Πεσσόα, Τόμας Πίντσον κ.ά.

Εγώ δεν κάνω πλήρη καταγραφή. Απλώς αναφέρω βιβλία που θα έπρεπε να έχετε διαβάσει ή τουλάχιστον... ξεφυλλίσει. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Θα πει κάποιος ότι δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και τη ντόπια παραγωγή. Δεν αντιλέγω, διότι κάποια στιγμή μπορεί να ξεπεταχτεί ένα αστέρι σαν τον Καζαντζάκη, ας πούμε, που μιλάει όλος ο κόσμος. Και καλό είναι να στηρίζουμε τους Έλληνες!!! Όχι όμως... σκουπιδοβιβλία. Πώς τα ξεχωρίζει κανείς;;; Να αφεθεί στο ένστικτό του και όχι στις υποδείξεις των κριτικών και των δημοσιογράφων που ασκούν κριτική παραφιλολογία.

Πρέπει να σημειώσω ότι για τον Καζαντζάκη, που είναι ίσως ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας συγγραφέας του εικοστού αιώνα, υπάρχουν και από συμπατριώτες μας κριτικούς ουκ ολίγες ενστάσεις. Ωστόσο ο Καζαντζάκης ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος που ακόμα δεν χωράει σε κανένα γραμματολογικό σχήμα και φυσικά είναι πάνω από τις εμμονές κάποιων κριτικών. Πεζογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, φιλόσοφος, δημοσιογράφος... Ήταν απ' όλα και τίποτε... Γιατί είναι ένας ογκόλιθος αμετακίνητος στον πνευματικό μας πολιτισμό και πολλοί θα ήθελαν να του μοιάσουν αλλά δεν γίνεται!!! Ήταν ένας φλογερός οραματιστής, ένας ανήσυχος άνθρωπος, ένας χυμώδης δημιουργός που δεν τον ικανοποιούσε τίποτε...

 

Για τον Καβάφη όμως, που τον ξέρει κι αυτόν ολόκληρη η οικουμένη, πρέπει τουλάχιστον να νιώθουμε υπερήφανοι. Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ευρωπαίους ποιητές του 20ού αιώνα.