Ερικ Χομπσμπάουμ: «Είναι ανάγκη να καταγγέλλουμε την αδικία και να την αντιπαλεύουμε. Ο κόσμος δεν θα γίνει καλύτερος από μόνος του…»

 Eric Hobsbawm travelling in Peru in 1971. Photograph: Courtesy of the Hobsbawm family

Γεννημένος το 1917 στην Αλεξάνδρεια από Βρετανό πατέρα και Αυστριακή μητέρα, ο εβραϊκής καταγωγής Ερικ Χομπσμπάουμ αποτελεί τυπικό μέλος της κεντροευρωπαϊκής διασποράς των λαών. Σπούδασε στη Βιέννη, το Βερολίνο, το Λονδίνο και το Κέμπριτζ, απ’ όπου πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1951. Την 1η Οκτωβρίου του 2012, έφυγε από τη ζωή.

Διετέλεσε καθηγητής της Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Κολέγιο Birkbeck του Λονδίνου και στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης. Ως προσκεκλημένος καθηγητής δίδαξε σε πολλά πανεπιστήμια του κόσμου, από τις ΗΠΑ και τον Καναδά έως τη Λατινική Αμερική και από την Ευρώπη έως την Ασία. Είναι μέλος ή αντεπιστέλλον μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας, της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και της Ακαδημίας Επιστημών του Τορίνο.

Ο Χομπσμπάουμ υπήρξε από τους βασικούς ιδρυτές, το 1952, του καινοτόμου περιοδικού «Past and Present». Συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη του κλάδου της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας. Στοχαστής με μεγάλη συμβολή στο ζήτημα της ανανέωσης των κοινωνικών επιστημών, ανήκει σε μια γενιά που μπόρεσε «να μετατρέψει τα αισθήματά της σε δράση» και λόγο, εγκαινιάζοντας μια νέα ιστορική προσέγγιση του σύγχρονου καπιταλισμού και των μετασχηματισμών του κόσμου από το τέλος του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα και μετά.

Συνέγραψε πολλά και θεμελιώδη έργα, στο κέντρο των οποίων δεσπόζει η μνημειακή ιστορική τριλογία-ορόσημο που έγραψε με θέμα τον 19ο αιώνα, συνθέτοντας το πλήθος των αντιφατικών αναταραχών σε μεγάλους χρονικούς κύκλους: «Εποχή των επαναστάσεων» (1962), «Εποχή του κεφαλαίου» (1975), «Εποχή της αυτοκρατορίας» (1982), «Εποχή των άκρων» (1994).

Διανοούμενος και κοινωνικός αγωνιστής, συνεχίζει ώς σήμερα, στα 87 του χρόνια, να ερευνά, να γράφει, να διδάσκει και να υπερασπίζεται, με το σύνολο του έργου και της δράσης του, το ζήτημα της προόδου και της βελτίωσης της ανθρώπινης υπόθεσης.

Ο Ερικ Χομπσμπάουμ υπήρξε ένας μεγάλος ιστορικός της νεότερης εποχής στα πεδία της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας και, οπωσδήποτε, ο τελευταίος ρομαντικός ιστορικός του 20ού αιώνα που μας προτρέπει: «Ας μην καταθέσουμε τα όπλα κι ας ζούμε σε δίσεκτους καιρούς. Είναι ανάγκη να καταγγέλλουμε την αδικία και να την αντιπαλεύουμε. Ο κόσμος δεν θα γίνει καλύτερος από μόνος του».