Καρτερία μπροστά στις συμφορές!!!

Τον Θουκυδίδη [ξανα]διαβάζω και στέκομαι εκεί στην περίοδο των Πελοποννησιακών πολέμων και στους περίφημους λόγους του Περικλή. Δεν μπορώ να παρουσιάσω αυθαίρετες αναλογίες με το σήμερα. Είναι άλλωστε πολύ διαφορετικές οι συνθήκες. Ωστόσο θα έλεγα ότι περισσότερο θα πρέπει να διαβάσουν ξανά και ξανά και τον Θουκυδίδη και τους άλλους αρχαίους όσοι από τους συμπατριώτες μας αποφασίζουν να κατέβουν στην πολιτική κονίστρα για να αγωνιστούν υπέρ των συμφερόντων του λαού και της πατρίδας. Φοβάμαι πως δεν έχουν διαβάσει κι ούτε ποτέ πρόκειται να διαβάσουν - εκτός φυσικά ελαχίστων εξαιρέσεων που τεκμηριώνουν τον κανόνα.

Τι έλεγε λοιπόν ο Περικλής, απευθυνόμενος στην Εκκλησία του Δήμου, με αφορμή τις κατηγόριες εναντίον του ότι τάχα τους παράσυρε στον πόλεμο κι ότι εξαιτίας του πάθαιναν  διάφορες συμφορές; Μην ξεχνάμε ότι είχε μεσολαβήσει η λοιμική που κυριολεκτικά διάλυσε την Αθήνα, με το θάνατο να κυριαρχεί... Έλεγε λοιπόν ο Περικλής:

Έχετε άδικο ν' αγανακτείτε εναντίον μου και δεν δείχνετε καρτερία μπροστά στις συμφορές. Πιστεύω ότι, αν μια πολιτεία βρίσκεται, στο σύνολό της, σε ακμή, εξυπηρετεί πολύ καλύτερα τους πολίτες παρά όταν οι πολίτες ευτυχούν ο καθένας, αλλά η πολιτεία στο σύνολό της δυστυχεί. Όσο κι αν ένας ιδιώτης ευτυχεί στις ιδιωτικές του υποθέσεις, καταστρέφεται κι ο ίδιος μαζί με την πατρίδα του, αν καταστραφεί εκείνη. Αν όμως δυστυχήσει, ενώ η πατρίδα του ευημερεί, έχει πολλές ελπίδες να σωθεί. Αφού λοιπόν η πολιτεία μπορεί ν' αντέξει τις δυστυχίες των πολιτών της, ενώ οι πολίτες δεν μπορούν ν' αντέξουν στη δυστυχία της πολιτείας, πώς είναι δυνατόν να μην την βοηθήσουμε, αλλά να κάνουμε ό,τι εσείς τώρα κάνατε; Τσακισμένοι από τις προσωπικές συμφορές, παραμελείτε το έργο της κοινής σωτηρίας και στρέφετε τις κατηγορίες σας και εναντίον μου. [...] Άριστοι είναι εκείνοι - είτε πρόκειται για πολιτεία είτε πρόκειται για ανθρώπους - που δεν κλονίζεται το ηθικό τους από τις συμφορές, εκείνοι που δείχνουν την μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στην δράση.

Ήταν ο Περικλής βέβαια που προσπαθούσε να μετριάσει την οργή των Αθηναίων. Εκείνοι μπορεί να πείσθηκαν από τα λόγια του αλλά του επέβαλαν χρηματικό πρόστιμο κι αργότερα πάλι τον όρισαν στρατηγό και του ανάθεσαν όλη την εξουσία. Η "συνηθισμένη αστάθεια του πλήθους", γράφει ο Θουκυδίδης. Εδώ που τα λέμε ο Περικλής όσο είχε κυβερνήσει την Αθήνα σε καιρό ειρήνης είχε δείξει μεγάλη σωφροσύνη και η πόλη υπό την ηγεσία του είχε γίνει πανίσχυρη. Ο Περικλής έζησε δυο χρόνια και έξι μήνες, αφότου άρχισε ο πόλεμος κι όταν πέθανε, φάνηκε πόσο δίκιο είχε σε όλες τις προβλέψεις του. Αποδείχτηκε ότι είχε κύρος και φυσικά ικανότητες και ήταν ανώτερος χρημάτων! Γι' αυτό ήταν σε θέση να συγκρατεί τον λαό χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. Δεν παρασυρόταν από τον λαό, αλλά εκείνος τον καθοδηγούσε. Δεν προσπαθούσε ν' αποκτήσει επιρροή με παράνομα μέσα  και δεν κολάκευε το πλήθος με ρητορείες και είχε τόσο μεγάλο κύρος, ώστε μπορούσε να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει την οργή τους.