Μέσα μαζικής ενημέρωσης: Ελευθερία ή ασυδοσία;

Διάβασα στην "Ελευθεροτυπία" ότι το πρόστιμο των 150.000 ευρώ που επέβαλε το ΕΣΡ στο «Κόντρα TV» μπορεί να θεωρηθεί από υπερβολικό έως και εξοντωτικό καθώς, από τη μια, πρόκειται για κανάλι περιφερειακής εμβέλειας και, από την άλλη, για παραβιάσεις της πολιτικής πολυφωνίας από τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας δεν έχουν επιβληθεί τόσο υψηλές ποινές. Πρόκειται μάλιστα για το δεύτερο τέτοιου τύπου πρόστιμο, σε μικρό χρονικό διάστημα, καθώς είχε προηγηθεί αυτό εναντίον του Extra για την προτροπή σε διαδήλωση έξω από το σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Κ. Σημίτη.

Είναι αναμενόμενο λοιπόν [σημειώνει ο Σ.Μανιάτης στην "Ελευθεροτυπία"] να δημιουργούνται ορισμένα ερωτήματα, όπως αν επιχειρείται το ΕΣΡ να μετατραπεί σε μια δύσκολη περίοδο σε... άτυπο υπερασπιστή πολιτικών προσώπων που για διάφορους λόγους βρίσκονται στο επίκεντρο των επικρίσεων από τους πολίτες. Είναι σαφές ότι υπήρξαν παραβιάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τη συγκεκριμένη εκπομπή, αλλά ένα τόσο υψηλό πρόστιμο σε ένα περιφερειακό κανάλι μπορεί να αποφέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα...

Δεν μπορώ να καταλάβω ποια είναι αυτά τα "αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα", αλλά εκείνο που έχω παρατηρήσει είναι πως πρόκειται για δυο τηλεοπτικά κανάλια που στηρίζονται κυρίως σε εκπομπές, όπως είναι το "Μακελειό" του Στέφανου Χίου και το "Αποκαλυπτικό Δελτίο", στο οποίο προϊσταται και κανοναρχεί ο "πολιτικός συντάκτης" Γιάννης Παπαγιάννης. Το γεγονός ότι έχει μόνιμους συνδαιτημόνες κάποιους βουλευτές αυτό δεν αναιρεί τον χαρακτηρισμό. Και βέβαια, αποτελεί εξαίρεση η επαγγελματική παρουσία του Ανδρέα Καψαμπέλη, του οποίου οι παρεμβάσεις αποκαθιστούν αρκετές φορές τη "νομιμότητα".

Οι εκπομπές αυτές δεν έχουν πλέον σχέση με τη δημοσιογραφική λειτουργία, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι κουμανταδόροι τους. Ασκούνται στην επαναστατική γυμναστική, και προτρέπουν την κοινή γνώμη στην απαξίωση των πάντων και κυρίως του πολιτικού συστήματος. Δεν πρόκειται εδώ να κάνω συστάσεις λόγου χάρη στον Παπαγιάννη για τον αήθη τρόπο που αναφέρεται στον πρωθυπουργό ή τους υπουργούς ή στο ΠΑΣΟΚ και τις άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Μου θυμίζει μερικές φορές τα εμπρηστικά άρθρα του Σάββα Κωνσταντόπουλου στον προδικτατορικό "Ελεύθερο Κόσμο" που προετοίμαζαν το επερχόμενο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Βέβαια, ο Παπαγιάννης δεν έχει σχέση με τον Κωνσταντόπουλο κι ούτε διαθέτει "περγαμηνές" τέτοιες που να του προσπορίζουν σχέσεις με κάποιες "δυνάμεις" είτε πολιτικές είτε στρατιωτικές. Τον έχω ακούσει πολλές φορές να προτρέπει κάποιους προσκεκλημένους του βουλευτές να κάνουν Ερώτηση στη Βουλή για κάποιο ζήτημα που κατά τη γνώμη του είναι σοβαρό.

Μάλιστα δε τους επιτιμά γιατί δεν το έχουν ήδη κάνει! Εχουν συσωρευτεί άπειρα κραυγαλέα περιστατικά για τον ίδιον που ασκεί σχεδόν εκβιαστικά τη δημοσιογραφική λειτουργία επιδιώκοντας να καναλιζάρει στο δικό του κόσμο τις απόψεις των καλεσμένων του, αλλά θα πρέπει να καταλάβει ότι η εξυγίανση σ' ένα τόπο που επί χρόνια ταλαιπωρείται από τη διαφθορά, αρχίζει από τα μέσα ενημέρωσης. Και γνωρίζουμε οι πάντες ότι μέσα ενημέρωσης διεφθαρμένα, ασύδοτα και αδίστακτα, που πολλές φορές επιχειρούν να φανατίσουν την κοινή γνώμη προς μια ορισμένη κατεύθυνση, έχουν ως ομόζυγο πολιτική και πολιτικούς χαρακτηριζόμενους από την ίδια φαυλότητα.

Ο πολιτικός, που εξαρτά τη συνέχιση του επαγγέλματός του από την έγκριση του λαού είναι υποχρεωμένος να παίρνει υπόψη του τα μέσα ενημέρωσης, δηλαδή αυτά που έχουν τη δύναμη να του στρατολογήσουν οπαδούς και ψηφοφόρους που θα τους στείλει στην κάλπη για να τον ψηφίσουν. Το άτυπο αυτό συμβόλαιο μεταξύ του πολιτικού και των μέσων ενημέρωσης προσδιορίζει και το βαθμό εξάρτησης, η οποία μπορεί να μην είναι άμεση και εμφανής, είναι οπωσδήποτε έμμεση και πανικόβλητη. Ο πολιτικός είναι δέσμιος και ξέρει ότι τα μέσα ενημέρωσης τον περιμένουν στη γωνία.

Αλλά, για να βοηθήσω τον προβληματισμένο "δημοσιογράφο", που τα περιμένει όλα από την πολιτεία, θα πρέπει να καταλάβει ότι η εξυγίανση δεν είναι δουλειά της πολιτείας αλλά της κοινής γνώμης. Η κοινή γνώμη, το κοινό, μπορεί να "εξυγιάνει". Η πολιτεία μπορεί ν' ασκεί μονάχα ανασταλτική επίδραση με απαγορευτικά "μέσα", τα οποία όμως πάντα θα βρίσκεται τρόπος να κατηγορηθούν ως αντιδημοκρατικά. Η αντίδραση του κοινού είναι ο ασφαλέστερος δρόμος.

Κι έχω την εντύπωση ότι ο "δημοσιογράφος" αυτό το γνωρίζει γι' αυτό διαθέτει μερικά λεπτά από το χρόνο της εκπομπής του για ν' ακουστούν οι απόψεις των τηλεθεατών - στο βωμό της δημοκρατίας!!! Αλλά πώς το κοινό θ' αντιδράσει όταν αυτό το ίδιο είναι θύμα των μέσων ενημέρωσης; Οταν δηλαδή εξαχρειώνονται από τα αχρεία μέσα ενημέρωσης; Προσοχή, δεν μιλώ συλλήβδην για όλα τα μέσα ενημέρωσης αλλά για τα αχρεία μέσα ενημέρωσης! Συνεπώς δεν θα χρειαστεί ν' αντιδράσουν όσοι δεν έχουν σχέση με αυτά τα τελευταία...

Δεν προσπαθώ να πεδικλώσω τις σκέψεις κανενός. Τα μέσα ενημέρωσης πιστεύω ότι πρέπει να είναι ελεύθερα για να μπορεί ο καθένας να εκφράζει δι' αυτών ελεύθερα τις ιδέες του και γι' αυτό άλλωστε η πολιτεία δεν θέτει φραγμούς ώστε να μπορεί ο πάσα ένας που έχει οικονομική επιφάνεια να εκδώσει μια εφημερίδα ή να δημιουργήσει ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό. Και η ένστασή μου είναι στο γεγονός ότι δεν έχει πλέον καμιά απολύτως έννοια η ελευθεροτυπία και προστασία της όταν δια των μέσων ενημέρωσης δεν εκφράζονται ιδέες.

Θα μας πει ο Χίος τι σχέση είχαν με την έκφραση ιδεών τα σεξουαλικά υπονοούμενα (από την εκπομπή του) για τον Γ. Πεταλωτή και τη σύζυγό του; Θα μας πει ο Παπαγιάννης τι σχέση είχαν με την έκφραση ιδεών οι φανατισμένες προσκλήσεις του κοινού να κατευθυνθεί στο σπίτι του Τσοχατζόπουλου ή του Σημίτη ή του Καραμανλή; Τα παιδιά κάπου έχουν μπερδέψει τα πράγματα. Υπάρχει και δημοκρατικό πολίτευμα που δίνει και αφαιρεί εξουσίες, αλλά επίσης υπάρχει και δικαιοσύνη στην οποία πιστεύουμε ότι είναι σε θέση να βάλει τον κάθε κατεργάρη στον πάγκο του. Δεν μπορεί όμως ο καθένας να παίρνει το νόμο στα χέρια του. Οπως επίσης δεν μπορεί ο καθένας επειδή διαθέτει "φωνή" - μια εκπομπή ή μια εφημερίδα ή ένα οποιοδήποτε έντυπο - να εξωθεί στα άκρα τις ευαισθησίες του κόσμου.