ΠΟΙΟΣ ΤΟΝ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΟΝ ΜΟΡΟΖΙΝΙ;

Πόσοι από τους θλιβερούς Νεοέλληνες γνωρίζουν πότε και πώς ο Παρθενώνας έγινε έρείπιο; Και γιατί να ξεχνάμε! Όπως επίσης ποιοι και πότε τον λεηλάτησαν! Η αυτογνωσία... Τέλος πάντων. Ψάχνοντας για κάποιο άρθρο σήμερα έπεσα στο περιστατικό που αποτελεί μια κηλίδα στην ιστορία μας.

26 Νοεμβρίου 1687. O Παρθενώνας καταστρέφεται από μια έκρηξη. Μετασχηματισμένος πότε σε εκκλησία, και πότε σε μουσουλμανικό τέμενος, χωρίς να υποβληθεί ποτέ σε μεγάλες τροποποιήσεις, τον θαύμασαν και τον σεβάστηκαν Ρωμαίοι, Χριστιανοί και μουσουλμάνοι, και ο Παρθενώνας είχε παραμείνει σε πολύ καλή κατάσταση κατά τη διάρκεια δύο χιλιετιών. Αλλά σ’ αυτή την ημέρα, ο πόλεμος μαίνεται λυσσασμένα ανάμεσα στους Βενετσιάνους του Μοροζίνι [Francesco Morosini] και τους Οθωμανούς κατακτητές. Οι Οθωμανοί έχουν αποθηκεύσει πυρομαχικά μέσα στον Παρθενώνα. Μια βενετική οβίδα πέφτει στο κτήριο που ανατινάσσεται.

Παραθέτω ένα απόσπασμα από την γλαφυρή εξιστόρηση του Ιωάννου Μπενιζέλου στην «Ιστορία των Αθηνών»:

Περί δε το χιλιοστόν εξακοσιοστόν ογδοηκοστόν έβδομον Φραντζίσκος Μοροζίνης, πληρεξούσιος γενικός ναύαρχος των Ουενετών, βουλόμενος να κυριεύση την νήσον Εύβοιαν, έφυασε μετά του ναυτικού [αυτού] στόλου εις το νησί Σπέτζες κατά την ενδεκάτην του Σεπτεμβρίου, κακείθεν εις Αίγιναν. Η εγγύτης του χειμώνος και η φήμη της Αθήνας τον επαρακίνησαν να τραπή πρότερον εις αυτήν την μητρόπολιν· προσωρμίσθη λοιπόν κάτω εις τον Πειραιά, λιμένα της Αθήνας. Ο Δημήτριος και Πέτρος, αδελφοί Γάσπαρη, ο Σπυρίδων Περούλης / και ο Αργυρός Μπεναλδής [(όλοι αυτοί ήσαν των λίαν ευπατριδών)] επορεύθησαν εις προσκύνησίν του και εδηλοποίησαν αυτώ την κατάστασιν των Τούρκων, ότι όλοι περιεκλείσθησαν εις την ακρόπολιν, έχοντες και όλα τα προς το ζην επιτήδεια, προσμένοντες βοήθειαν και από την Θήβαν, από τον εκεί σερασκέρην.

© Istituto e Museo di Storia della Scienza

Ο Μοροζίνης επρόσταξε παρευθύς να αποβούν εκ των νηών οκτώ χιλιάδες στράτευμα πεζικόν υπό την οδηγίαν του Δανιήλ Δελφίνου [και να παραταχθούν] αντικρύ της ακροπόλεως να την κτυπούν με τας βομβάρδας, και οκτακόσιοι εβδομήκοντα ιππείς δια να εμποδίσουν την βοήθειαν, όπου ήθελεν έλθει από την Θήβαν. Το μεν ουν πεζικόν στράτευμα έτυπτε το κάστρον με τας βομβάρδας, το δε ιππικόν έκαμνε χαρακώματα, οι δε πολιορκούμενοι εδιαφενδεύοντο μέχρι τινός αντιπολεμούντες και αυτοί. Αλλ’ επειδή ούτε η προσδοκωμένη αυτοίς βοήθεια από την Θήβαν εφαίνετο, [κατά συμβεβηκός] δε έπεσε και ο περικαλλέστατος εκείνος και αξιοθαύμαστος και περίφημος ναός της Αθηνάς από μίαν βόμβαν οπού ερρίφθη από τους πολιορκητάς και άναψεν η πυρίτις κόνις, είτουν ο τζεπχανές, οπού ήτον μέσα εις αυτόν, έβαλαν σημαίαν λευκήν και εζήτησαν την ειρήνην, ήτις εδόθη αυτοίς επί τοιαύταις συνθήκαις, ότι εις διάστημα / πέντε ημερών να έχουν την άδειαν να λάβουν μεθ’ εαυτών τα όσα πράγματα ήθελε δυνηθούν, αφήνοντες μόνον τους αράπηδες, και να αναχωρήσουν ασφαλώς εις Σμύρνην ή όπου αλλού θελήσουν…