Η πολιτική ηθική είναι η ηθική των αποτελεσμάτων και όχι των αρχών!

Πολλές φορές σε σημειώματά μου έχω αναφερθεί σε ηθικές αξίες, τις οποίες κατά καιρούς επικαλούνται διάφοροι σωτήρες. Όμως η ρητορική δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Όταν ο άλλος πεινάει ή ζει στους δρόμους και τον κυνηγάνε οι τράπεζες και η Εφορία, πού να βρει το κουράγιο να μιλήσει για ηθικές αξίες; Είναι  χαρακτηριστικό ότι στον «Πυγμαλίωνα», του Μπέρναρ Σο, ο στρατηγός Πίκερινγκ ρωτάει τον Αλφρεντ Ντούλιτλ αν πιστεύει σε καμία ηθική αξία. «Δεν έχω την οικονομική άνεση», απαντά ο μοιχός Ντούλιτλ. «Ούτε κι εσύ θα πίστευες αν ήσουν τόσο φτωχός όσο εγώ». Η ηθική έχει το κόστος της, όπως έχουν το κόστος τους και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Σήμερα, λοιπόν, σ’ αυτή την κοινωνία, την ελληνική κοινωνία ποιος τολμάει να μιλήσει για ηθικές αξίες και για ανθρώπινα δικαιώματα; Είναι δεδομένη και σε καθημερινή βάση η καταπάτησή τους από την εξουσία, από την οποιαδήποτε εξουσία. Κι όταν μιλάς για ηθική, ο άλλος σε κοιτάζει απορημένος. Πού ζεις κύριε;; Τι περιθώρια μπορεί να υπάρχουν σήμερα όταν το κράτος σου έχει περάσει τη θηλιά στο λαιμό και την σφίγγει;;

Έτσι, εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι στις μέρες μας η πολιτική μάλλον δεν έχει σχέση με την ηθική και τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τούτο διότι ο τρόπος που ασκείται η πολιτική δείχνει ότι σημασία πρωτίστως έχουν τα νούμερα και δευτερευόντως ο άνθρωπος. Φυσικά δεν είναι δικαιολογία το να επικαλείται η εξουσία το γεγονός ότι είναι επιφορτισμένη με ευθύνες γενικές απέναντι στο σύνολο, οπότε κάνει πως δεν βλέπει ζητήματα που άπτονται της ηθικής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως εγώ λέω ότι πρέπει να κρίνεται η συμπεριφορά της εκάστοτε εξουσίας αδιαίρετα σαν στάση ζωής, συνέπεια και ύφος. Αν, λόγου χάρη, η κυβέρνηση της λεγόμενης αριστεράς πρόβαλε αξίες που δεν μπόρεσε στη συνέχεια για διαφόρους λόγους όχι απλώς να τις υπερασπίσει αλλά και να τις τιμήσει, είναι κακό τόσο γι’  αυτήν όσο και για τον κόσμο μας. Είτε το θέλει είτε δεν το θέλει, τα λόγια, οι επαγγελίες βαραίνουν.

Σ’ ένα άρθρο του ο Νορμπέρτο Μπόμπιο [«Η πολιτική κι ο σκοπός της», Κυρ. Ελευθεροτυπία, 06/11/2005] αναρωτιόταν αν η πολιτική είναι ανώτερη από την ηθική! Είναι; Δεν είναι αυτή η περίπτωση κάθε πολιτικής, αλλά μόνον εκείνης που εκπληρώνει σε μια συγκεκριμένη εποχή τον υπέρτατο σκοπό της υλοποίησης του «αντικειμενικού πνεύματος», η πολιτική του ήρωα ή του ατόμου της οικουμενικής Ιστορίας. Ο σκοπός δικαιολογεί τα μέσα. Αλλά ποιος δικαιολογεί τον σκοπό; Μήπως και ο σκοπός δεν πρέπει με τη σειρά του να δικαιολογείται; Κάθε σκοπός που προτείνει ο πολιτικός ηγέτης είναι καλός σκοπός; Δεν θα ‘πρεπε να έχουμε ένα επιπρόσθετο κριτήριο που θα μας επιτρέπει να διακρίνουμε μεταξύ καλών και κακών σκοπών; Δεν θα ‘πρεπε να αναρωτιόμαστε μήπως τα κακά μέσα υπονομεύουν μοιραία τους καλούς σκοπούς; Ο Μπόμπιο κατέληγε ότι η πολιτική ηθική είναι η ηθική των αποτελεσμάτων και όχι των αρχών.

Πόσο, λοιπόν, μπορούμε ν’ ανεχόμαστε εξαγγελίες και προθέσεις, παραβλέποντας τα αποτελέσματα; Και φυσικά δεν μπορούμε να λέμε συνεχώς ότι επειδή παλεύουν οι κυβερνώντες για το συμφέρον της πατρίδας, είναι ηθικές οι πράξεις τους που εξυπηρετούν τους σκοπούς όπως αυτοί  τους βλέπουν.

Η επίκληση αξιών και γενικώς ηθικών ζητημάτων εμφανίζονται στην περίπτωση εκείνη όπου οι δημοκρατικοί θεσμοί και ο σεβασμός των κανόνων που αυτοί καθορίζουν έχουν χάσει την ενεργητική τους δύναμη και έχουν υποβαθμιστεί σε μορφές ρητορικά σεβαστές, οι οποίες όμως περιφρονούνται στο ουσιαστικό περιεχόμενό τους.

...................................................

https://www.timesnews.gr/%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84/