Το διαβάζω και το απολαμβάνω γιατί μιλάει για μια Ελλάδα που δεν υπάρχει, για μια Αττική που δεν υπάρχει, για μια Αθήνα που δεν έχει σχέση με αυτήν που ζούμε σήμερα. Με τα μάτια κι όλες τις αισθήσεις του ο γάλλος Γκ. Ντεσάν [Gaston Deschamps] ήρθε το 1885 στην Αθήνα για ν' απολαύσει το κλασικό κάλλος. Η Ελλάδα τον είχε κατακτήσει και της έμεινε πιστός σ' όλη του τη ζωή, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Ζορζ Ραντέ στην Ιστορία και το έργο της Γαλλικής Σχολής των Αθηνών: "Ήταν από εκείνους τους παραδοσιακούς φιλέλληνες που δεν μπορούν να λησμονήσουν τι οφείλει η γαλλική παιδεία στον ελληνικό πολιτισμό. Ο ανθρωπισμός του είχε γερή ποιότητα..."
Δεν χρειάζεται τους δικούς μου ύμνους. Το βιβλίο του "Η Ελλάδα σήμερα | Οδοιπορικό 1890 | Ο κόσμος του Χαρίλαου Τρικούπη" έχει προ πολλών χρόνων υμνηθεί από τον μέγιστο ποιητή μας, τον Κωστή Παλαμά: "Το ωραιότερο των όσων μέχρι τούδε εγράφησαν περί Ελλάδος" (Εστία 1892, τόμος β΄, σελ. 93). Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1992 από τις εκδόσεις Τροχαλία του Γρηγόρη Τρουφάκου και το 2010 από τον ΔΟΛ με το ΒΗΜΑ. Μετάφραση: Α.Δαούτη και πρόλογος-σχόλια: Α.Νικολοπούλου.
Το βασίλειο της Ελλάδας αποτελείται από μια μικρή πόλη και έναν αρκετά μεγάλο αριθμό χωριών. Όμως αυτή η μικρή πόλη διαθέτει έναν θησαυρό, που για χάρη του πολλοί άνθρωποι θα έδιναν όλα τα κτίσματα των πρωτευουσών της Δύσης: την Ακρόπολη. Και αυτά τα χωριά κατοικούνται από μια πανέξυπνη και υπομονετική φυλή, που με το σθένος της νίκησε τις πιο βίαιες τρικυμίες, που αναδύθηκε, πιο ζωντανή παρά ποτέ, από ένα ναυάγιο πολλών αιώνων, που ακόμα πονάει από τα σκληρά χρόνια της δουλείας και της φτώχειας, μα διαθέτει τα δύο προτερήματα με τα οποία τα δυστυχισμένα έθνη καταφέρνουν να κουράσουν την κακή μοίρα: το χάρισμα να μην ξεχνάει ποτέ και την ικανότητα να ελπίζει πάντα.
Δεν πρέπει καθόλου να κρίνει κανείς αυτόν τον λαό από τα φαινόμενα. Θα κινδύνευε να καταλήξει σε μια από εκείνες τις μονόπλευρες και εμπαθείς εκτιμήσεις που τόσο συνηθίζουν όσοι βιαστικοί ταξιδιώτες βλέπουν την Αττική ανάμεσα στην άφιξη και την αναχώρηση του ατμόπλοιου. Κάθε φορά που περιπλέκεται το Ανατολικό ζήτημα [Question d' Orient], αν ο ελληνικός στρατός δοκιμάσει να βαδίσει προς τα μακεδονικά σύνορα ή αν οι χριστιανοί της Κρήτης προσπαθήσουν να στρέψουν τον οίκτο των μεγάλων δυνάμεων προς το μέρος τους [σσ. εδώ εννοεί την Κρητική Επανάσταση του 1860], πάντα θα βρεθεί ένας τουρίστας για να στείλει στις δυτικές εφημερίδες μια πολιτική πραγματεία γεμάτη γενικές εκτιμήσεις και πομπώδεις φράσεις, κυρίως όμως με μια γερή δόση μίσους για κάποιον απότομο τελώνη, πολλή μνησικακία για κάποιον ύπουλο ξενοδόχο, κακομασκαρεμένη εκδικητικότητα για τους πονηρούς αμαξάδες στους οποίους είναι κανείς αναγκασμένος να καταφύγει ααν θέλει να γευματίσει στο ιερό δάσος του Κολωνού ή να δειπνήσει στα μάρμαρα της Ελευσίνας.
[...] Πρέπει ν' ανέβει κανείς στην Ακρόπολη την επομένη της άφιξής του την Αθήνα. Δεν γίνεται σε καμία περίπτωση να κάνει αυτό το προσκύνημα πριν ξεκουράσει το κορμί του και προδιαθέσει το πνεύμα του. Αλλά, αν σκαρφαλώσουμε στον ιερό λόφο ένα καθάριο πρωινό, την ώρα που ο ήλιος πυρακτώνει τις παρυφές της Πεντέλης, ή και προς το τέλος μιας ωραίας μέρας, όταν η δύση φλογίζει τα μυτερά περιγράμματα της Σαλαμίνας, γευόμαστε μια πληρότητα πνευματικής ικανοποίησης, ηθικής ηδονής, φυσικής χαράς, που κανένα άλλο θέαμα στον κόσμο, δεν μπορεί να χαρίσει σε τέτοιον βαθμό. Ομολογώ ότι ο Παρθενώνας είναι το μόνο κτίριο που δεν με έχει απογοητεύσει. Περίμενα τον Άγιο Πέτρο της Ρώμης λιγότερο πομπώδη και λιγότερο εξεζητημένο, την Αγία Σοφία λιγότερο βαριά, λιγότερο χοντροκομμένη, λιγότερο φορτωμένη με στηρίγματα υποχρεωμένα να κρατήσουν το φιλόδοξο και ετοιμόρροπο μεγαλείο της. Ο ναός της νικήτριας Παρθένας, της υπέρτατα σοφής και τέλεια αγνής νέας, μοιάζει με τα ζωντανά όντα που έχουν πετύχει την τελειότητα της οργάνωσής τους και την ανάπτυξη των δυνάμεών τους. Έχει αυτάρκεια· είναι ρωμαλέος και συναρπαστικός. Τσ καλωσόρισμά του είναι χαμογελαστό· η στάση του ανέμελη και ελεύθερη. Αλίμονο! Οι όμορφες δωρικές κολόνες, λαξευμένες στο λεπτό εκείνο μάρμαρο που έχει την ελαστικότητα και τη ζωή απαλού δέρματος, δολοφονήθηκαν με κανονιές σε έναν ηλίθιο βομβαρδισμό [σσ. αναφέρεται στην επιχείρηση του Βενετού ναυάρχου Φραγκίσκου Μοροζίνι, που κατά τον βενετο-τουρκικό πόλεμο, μια βενετική βόμβα κατέστρεψε τότε τον Παρθενώνα], και οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές. Οι θεοί το έσκασαν από τα πελεκημένα αετώματα. Η πομπή των Παναθηναίων πήρε λάθος δρόμο και μετανάστευσε στις ψυχρές βάρβαρες χώρες.
Η ανάγνωση του βιβλίου είναι σκέτη απόλαυση. Ωστόσο, σου μένει και μια πίκρα. Πώς ένας ξένος δείχνει την αγάπη του για τον τόπο μας, τον οποίο εμείς δυστυχώς δεν σεβόμαστε.
No comments:
Post a Comment