Περί βραβείων... και ο Ζαν-Πολ Σαρτρ. Με αφορμή τον Γιάννη Πατίλη

• Je suis condamné à être libre = Είμαι καταδικασμένος να είμαι ελεύθερος (L'être et le néant)

Έκανα την αναφορά στην άρνηση του Γιάννη Πατίλη να αποδεχτεί την "τιμητική διάκριση για τη συμβολή του στη νεοελληνική λογοτεχνία" και στο περιοδικό "Πλανόδιον" που εκδίδει και διευθύνει για πολλά χρόνια. Αυτό είναι μια προσωπική εκτίμηση του ίδιο του Πατίλη, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι πράξεις ατιμωτικές η απονομή και αποδοχή ενός βραβείου. Προς Θεού! Αλίμονο αν φτάσουμε στο σημείο να αποδοκιμάζουμε εκείνον που του γίνεται μια τιμή και την αποδέχεται. Συγχρόνως όμως δεν είναι απαραίτητο ν' αποδώσουμε ευτελή ελατήρια σ' εκείνον που δεν αγαπάει τις τιμές και τους τίτλους ή για λόγους προσωπικής θεώρησης των πραγμάτων.

• ..........................

Ξέρετε ότι ο γάλλος φιλόσοφος και πολυτάλαντος συγγραφέας (πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος κ.λπ.) Ζαν-Πολ Σαρτρ όταν δεν αποδέχτηκε το βραβείο Νόμπελ, την εποχή εκείνη οργίασαν οι πάντες και τα φιλολογικά και μη κουτσομπολιά έδιναν κι έπαιρναν. Σχόλια, συζητήσεις, ρεπορτάζ και άλλα παρόμοια για να εντοπιστούν οι λόγοι για τους οποίους ο γεροπαράξενος Σαρτρ αποποιήθηκε ένα βραβείο για το οποίο κάποιοι άλλοι θα πανηγύριζαν. Έδωσε τότε κι ο ίδιος κάποιες "εξηγήσεις", που όμως δεν έπεισαν κανέναν. Τελικά, ο χρόνος έβαλε τη σφραγίδα του. Δεν έγινε και τίποτα φοβερό. Ο Σαρτρ ικανοποίησε τον εαυτό του, αλλά η ιστορία γράφει ότι το 1964 το Νόμπελ απονεμήθηκε σ' αυτόν, παρότι το αρνήθηκε λέγοντας ότι ένας συγγραφέας δεν θα πρέπει να επιτρέψει στον εαυτό του να μετατραπεί σε ένα... ίδρυμα! Δηλαδή, ο συγγραφέας δεν πρέπει να γράφει σύμφωνα με κάποιο ίδρυμα ή θεσμό που τον προστατεύει, αλλά σύμφωνα με τα δικά του πιστεύω! Και φυσικά δεν πήγε στην επίσημη τελετή στη Στοκχόλμη για να παραλάβει το βραβείο...